آموزش جامع نگهداری ومراقبت از باغ.و زمان هرس کردن انواع درختان میوه.
فهرست محتوا این مقاله
نگهداری از باغ در طول سال
اگر شما باغدار هستید یا حتی اگر چند درخت در حیاط خود دارید احتمالاً دوست دارید بدانید که چگونه باید از درختان خود مراقبت کنید اگر برای یافتن زمان مناسب برای کود دادن، سمپاشی، هرس درختان و… با مشکل مواجه شده‌اید و یا به دنبال بهترین روش انجام کارهای مربوط به درختان خود و افزایش حداکثری عملکرد آنها می‌گردید، به شما پیشنهاد می‌کنم این مقاله را تا انتها مطالعه نمایید.
ما قصد داریم در این مقاله تمام مواردی را که در طول یک سال لازم است در نگهداری از باغ اجرا کنید تا دارای درختان سالم و پربارتری باشید، شرح دهیم.
آزمایش آب و خاک
اگر شما بخواهید وضعیت باغ خود را بهبود ببخشید باید ابتدا از وضعیت کنونی آن اطلاع کامل داشته باشید تا بتوانید بر اساس آن برای بهبود وضعیت برنامه‌ریزی کنید و برای این کار باید در اولین قدم یک آزمایش آب و خاک بگیرید تا از مشکلات باغ خود آگاهی کامل کسب کنید.
به عنوان مثال اگر شما در باغ قدیمی خود از آبی استفاده کنید که شور باشد و شما از این موضوع خبر نداشته باشید ممکن است درختان تنومند شما به خاطر ریشه‌های عمیق خود و همچنین مقاومت به شوری که به‌مرور به دست آورده‌اند با مشکل محسوسی مواجه نشوند ولی زمانی که شما بخواهید چند نهال جدید به باغ اضافه کنید و یا باغ جدیدی احداث کنید بیشتر نهال‌های جوان به خاطر حساسیت بیشتر به شوری خشک شوند و ضرر هنگفتی را به شما تحمیل کنند، در حالی‌که اگر از وضعیت آب و خاک آگاه بودید می‌توانستید با مشورت با کارشناس خود و انجام اقدامات پیشگیرانه از این ضرر جلوگیری کنید.
نگهداری از باغ و آماده‌سازی آن در زمستان
استفاده از کود دامی پوسیده
در زمستان بهتر است کود دامی به باغ بدهید. کود دامی باید پوسیده باشد و اگر از پوسیدگی کامل آن اطمینان ندارید بهتر است کود را زودتر مثلاً در اواخر پاییز یا اول زمستان به زمین بدهید تا زمان کافی برای پوسیدن کود داشته باشید. در همین زمان گوگرد هم بر روی زمین پاشیده و سپس یک شخم سبک بزنید. اگر به هر دلیلی کود دامی را دیر استفاده کردید میتوانید با دادن مقداری کود اوره به آن سرعت پوسیدن کود را افزایش دهید.
مبارزه با باکتری و بیماری‌های قارچی
زمانی که خاک مرطوب است با استفاده از سموم مسی میتوانید باکتری‌ها و یا قارچ‌هایی را که ممکن است در بین برگهای ریخته شده بر روی زمین به وجود آمده باشند از بین ببرید، البته مس علاوه بر باکتری‌های مضر، باکتری‌های مفید را هم از بین می‌برد.
اگر باغ شما دارای آلودگی زیادی نیست استفاده از این سموم توصیه نمی‌شود و بهتر است در این زمینه با نظر مشاور خود اقدام کنید.
زمان هرس درختان
در اسفند ماه میتوانید باغ خود را هرس کنید این کار بسیار حساس است و عوامل زیادی در زمان و مقدار هرس باید مورد توجه قرار گیرند.
زمانی که درخت هرس می‌شود به آن شوک وارد می‌شود و درنتیجه هرچه درخت دیرتر هرس شود دیرتر هم شروع به جوانه‌زنی و شکوفه دهی می‌کند در این شرایط ممکن است به خاطر دیر رسیدن محصول شما به بازار نتوانید از فروش نوبرانه که معمولاً قیمت بالاتری هم دارد سود ببرید ولی این اتفاق می‌تواند برای شما یک مزیت هم داشته باشد زیرا اگر سرمای دیررس رخ دهد درختان شما از آن در امان خواهند بود. پس شما باید براساس وضعیت آب‌وهوای منطقه خود و پیش‌بینی‌های اعلام شده از سوی سازمان هواشناسی زمان هرس درختان خود را انتخاب کنید.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله زمان هرس و نحوه هرس کردن را بخوانید. درباره هرس زمستانه، تابستانه و بهاره و نحوه هرس بصورت کامل توضیح داده شده است.
مقدار هرس درختان
نکته: مقدار هرس در درختان مختلف متفاوت است، بعضی درختان مثل مرکبات به هرس نیاز ندارند، برخی درختان مثل سیب و گلابی نیز به هرس خیلی کم و در حد آرایش برخی شاخه‌ها نیاز دارند ولی بعضی از درختان مثل هلو، شلیل، آلو و خصوصاً انگور باید هرسال و به مقدار زیاد هرس شوند و از هر شاخه بسته به نوع درخت فقط چند بند باقی گذاشته شود. با توجه به اینکه همه بندها در سال بعد فعال نیستند و در درختان مختلف شرایط هرس متفاوت است، هرس حتماً باید با نظر کارشناس و توسط فرد ماهر صورت گیرد.
محافظت از تنه درختان در مقابل آفات
در اسفندماه میتوانید از محافظ تنه مثل چسب مرهم استفاده کنید البته میتوانید خودتان با استفاده از چسب باغبانی و سمومی مثل تیوفانات متیل محلولی غلیظ درست کرده و با فرچه روی کل تنه را بپوشانید، اگر بر روی تنه زخم مشاهده کردید باید ابتدا زخم‌ها و شیرابه‌های احتمالی را کاملاً بتراشید سپس با یک سمباده نرم سطح موردنظر را کاملاً صاف کنید (درصورتی‌که سطح به‌خوبی صاف نشود قارچ‌ها در شیارهای ریز باقیمانده و کار شما کم اثر می‌گردد) و سپس با همین محلول روی زخم را به‌صورت مرهم بپوشانید. همچنین در اواخر پاییز میتوانید دور تنه گونی بکشید تا با ایجاد محیطی مناسب برای تخم‌گذاری و زمستان گذرانی آفات، تنه درختان را از آسیب حفظ کرده و در اسفند گونی را برداشته و آتش بزنید.
سمپاشی و کود دهی
نحوه استفاده از سموم زمستانه
در اسفندماه میتوانید سم‌هایی مثل دیازینون گرانول و متالاکسیل گرانول را به‌صورت مخلوط و قبل از شخم زدن روی خاک بپاشید و در انتها با سم تری فلورالین (ترفلان) جهت از بین بردن بذر علف‌های هرز سمپاشی کرده و بلافاصله شخم بزنید تا با خاک سطحی مخلوط شوند.
در اواخر اسفند و قبل از جوانه‌زنی و زمانی که جوانه‌ها در حال متورم شدن هستند می‌توان از سمومی مثل:
- سموم مسی
- دیازینون: از بین بردن تمامی حشرات
- کنفیدور
- روغن‌های امولسیون شونده: جهت از بین بردن شپشک، کنه، تخم برخی حشرات و بعضی لاروهای زمستانی
- اتیون: تخم‌کشی و کنه کشی
- و…
استفاده نمود.
روغن امولسیون شونده حالت خفه‌کننده دارد و بهتر است دیازینون و کنفیدور را با آن مخلوط کنیم تا قدرت اثر و ماندگاری آنها نیز افزایش یابد، اتیون را نیز می‌توان با روغن مخلوط کرده و استفاده نمود.
نحوه مصرف ترکیبات مسی
ترکیبات مس را باید کاملاً جدا استفاده کنید و با هیچگونه سم و کودی ترکیب نکنید، مثلاً اگر امروز از ترکیبات مسی استفاده کردید حداقل یک روز فاصله گذاشته و فردا میتوانید از مخلوط روغن و دیگر سموم استفاده کنید.
فرمول و روش صحیح کوددهی در زمستان
در این زمان و قبل از آب اول برای هر اصله درخت میتوانید کودهای:
- اوره فسفات: ۲۰۰ گرم
- اسید بوریک: ۵۰ گرم
- هیومیک اسید: ۵۰ گرم
- سولفات روی: ۵۰ گرم
- کود دامی: ۲ کیلوگرم
را با هم مخلوط کرده و چالکود کنید.
توجه: مقدار کودها تقریبی است و بر اساس نوع و سن درختان ممکن است تغییر کند.
از آنجا که ریشه‌های فعال درخت معمولاً از تنه اصلی مقداری فاصله دارند بهترین محل برای قرار دادن کود در یک سوم انتهایی سایه‌انداز درخت است و بهتر است کود در عمق ۲۰ تا ۵۰ سانتیمتری خاک (براساس نوع و سن درخت) قرار گیرد و درصورتی‌که از آبیاری قطره‌ای استفاده می‌کنید در زیر قطره‌چکان‌ها قرار گیرد.
بهترین حالت زمانی است که مخلوط کود در چهار طرف درخت تقسیم شود. اگر باغ شما به صورت جوی و پشته است و درختان شما بر روی پشته قرار دارند شما باید کود را درجایی که آب از روی آن عبور می‌کند قرار دهید. برای اطلاعات بیشتر مقاله چالکود چیست و نحوه و روش اجرای چالکود را بخوانید.
کود دهی به درختان در فصل بهار
در اوایل بهار برای تقویت شاخ و برگ دهی باید کودهای:
- سولفات آهن
- نیتروژن (اوره، منو آمونیوم و…)
- هیومیک اسید
- کود دامی کاملاً پوسیده
چالکود شود.
در بهار و با متورم شدن جوانه با استفاده از محلول‌پاشی فروت ست میتوانید تعداد شکوفه‌ها را افزایش دهید و البته باید توجه داشته باشید که با افزایش تعداد شکوفه‌ها شما در مراحل بعدی نیز به کود دهی بیشتری نیاز دارید تا درخت بتواند این شکوفه‌ها را به میوه‌های باکیفیت تبدیل کند.
سم پاشی پس از ریختن شکوفه ها
در مدتی که درخت شکوفه دارد نیازی به دادن آب یا کود نیست و پس از ریختن شکوفه‌ها دوباره میتوانید از سمومی مثل کنفیدور (شته‌کش) و دیازینون (برای از بین بردن شته‌ها و پروانه‌ها) استفاده کنید و درصورتی‌که باغ شما با آسیب شدید کرم در سال‌های گذشته روبرو بوده است میتوانید از کرم‌کش‌های قوی‌تری مثل:
- فن والریت
- تیودیکارب
- سومی پلئو
- آوانت
- و…
استفاده کنید.
سم پاشی درختان هلو و گیلاس
برای درختانی مثل هلو و گیلاس که به بیماری‌های قارچی حساس‌ترند میتوانید دوباره از سموم مسی استفاده کنید.
در این زمان با توجه به اخبار هواشناسی در صورت سرمازدگی باید از سه روز قبل از اسیدآمینه استفاده کنید تا از شدت سرمازدگی و آسیب به درخت کاسته شود و در صورت ماندگاری سرما باید هر ۲ تا ۳ روز یک‌بار استفاده از اسیدآمینه را تکرار کنید و ۳ روز پس از پایان سرما نیز یک‌بار از اسیدآمینه استفاده کنید تا درخت اصطلاحاً شوک را رد کند.
کود دهی در زمان میوه نارس و چغاله
زمانی که شکوفه‌ها به چغاله تبدیل شدند باید شروع به مصرف کودهای پتاس بالا کنیم که این کار تا پایان دوره ادامه دارد و حداقل باید ۲ تا۳ بار تکرار شود، میتوانید سولفات پتاسیم و نیترات کلسیم را به‌صورت جدا از هم چالکود کنید و هرچقدر از سولفات پتاسیم استفاده کردید از نیترات کلسیم هم استفاده کنید.
همچنین میتوانید برای رسیدن سریع‌تر و درشت‌تر شدن میوه از کودهای پتاس بالا مثل سوپرگرین ۴ و هاسکون ام ۱۰ به صورت محلول‌پاشی استفاده کنید.
افزایش ماندگاری و انبار داری میوه
برای افزایش ماندگاری میوه و انبارداری بیشتر در مراحل پایانی میتوانید کلسیم را محلول‌پاشی کنید.
در این مرحله باید سم‌پاشی‌ها را متوقف کنید تا فرصت برای گذشت دوره کارنس سموم قبل از برداشت محصول داشته باشید در صورت حمله آفات یا بروز هر مشکلی در این زمان حتماً برای سمپاشی با نظر کارشناس خود اقدام نمایید.
در دوران برداشت میوه‌ها و در تابستان پتاسیم و هیومیک را چالکود کنید. در این مرحله از کود مرغی نیز میتوانید استفاده کنید (کود مرغی مایع را میتوانید با آب آبیاری به درختان بدهید)، این کود به جذب بهتر مواد باقیمانده در خاک مثل پتاسیم و فسفر نیز کمک می‌کند.
درصورتی‌که بخواهید بجای چالکود کردن کودهای پتاسه و هیومیک را با آب آبیاری به درختان بدهید باید مقدار کود را کاهش داده و در چند نوبت مثلاً هر دو هفته یک‌بار در اختیار گیاه قرار دهید. در حال حاضر کودهای گرانول کامل نیز در بازار موجود است که میتوانید از آنها برای چالکود کردن استفاده کنید، اما استفاده جداگانه از کودها به کودهای کامل ارجحیت دارد.
نگهداری و مراقبت از باغ پس از برداشت میوه
زمانی که محصول برداشت می‌شود نباید باغ را به حال خود رها کنید زیرا در این صورت ممکن است درخت که تمام ذخایر خود را صرف تولید میوه‌ها کرده است نتواند توان خود را بازیابی کند که این امر باعث افت شدید محصول در سال بعد خواهد شد. (سال آوری یا تناوب باردهی)
پیشگیری از سال آوری درختان
شاید درختانی را دیده‌اید که یک سال در میان میوه میدهند درواقع این درختان در سال‌هایی که میوه نمی‌دهند مشغول جمع‌آوری و ذخیره مواد غذایی برای سال بعد هستند درصورتی‌که اگر پس از برداشت محصول تغذیه آنها به‌درستی صورت گرفته و در زمان مناسب و با دقت هرس شوند می‌توانند هرسال میوه بدهند و از طرفی با تقویت این درختان، خطر حمله آفات و بیماری‌ها نیز بشدت کاسته خواهد شد.
پس از برداشت محصول میتوانید از فروت ست که حاوی نیتروژن، روی، بور و پتاسیم است به‌صورت محلول‌پاشی (۱ تا ۳ بار تا زمان ریختن ۳۰ درصد برگ¬ها) استفاده کنید. پس‌ازاین مرحله و زمانی که‌برگ‌ها در حال ریختن هستند میتوانید با مس و گوگرد و دیازینون (برای از بین بردن قارچ‌ها و حشرات) اقدام به سمپاشی کنید.
کاهش شیوع بیماری و آفات باغ
پس‌ازاینکه برگ‌ها ریختند بهتر است آنها را جمع کرده و در یک گودال که برای این کار اختصاص داده‌اید بریزید این کار شرایط را برای زمستان گذرانی حشرات دشوار ساخته و شیوع بیماری‌های قارچی را نیز کاهش می‌دهد، همچنین برگهای جمع‌آوری‌شده می‌توانند در سال آینده به‌عنوان کود استفاده شده و نیاز به مصرف کود حیوانی را به‌شدت کاهش داده یا به صفر برسانند.
میتوانید بر روی برگهای جمع‌آوری شده گوگرد بریزید تا از حمله قارچ¬ها جلوگیری کنید، اضافه کردن اوره، آبپاشی و پوشاندن روی چاله می‌توان به پوسیدن سریع تر برگ ها کمک کند.
هزینه نگهداری از باغ
اگرچه هزینه‌های نگهداری از باغ در نگاه اول ممکن است به نظر زیاد باشد ولی در مقایسه با سلامتی باغ، افزایش طول عمر درختان و افزایش عملکرد و سود نهایی شما این هزینه ها بسیار ناچیز است.
مان هرس درختان
اگر فکر می‌کنید چه موقع درختان میوه خود را هرس کنید، پاسخ به این سؤال به اهداف شما بستگی دارد. آیا می‌خواهید اندازه یک درخت پرانرژی را کاهش دهید؟ یا آیا می‌خواهید یک درخت میوه جوان را ترغیب کنید تا سریع‌تر رشد کند؟ هرس صحیح درخت میوه، در زمان مناسب سال، می‌تواند به شما در دستیابی به این اهداف کمک کند.
اگر نمی‌دانید در چه فصلی باید درختان خود را هرس کنید، پاسخ به سوالات زیر به شما کمک خواهند کرد:
- آیا درخت شما در حال حاضر خیلی بلند است و به راحتی نمی‌توانید برداشت کنید؟
هرس درختان بزرگ مانند درختان گیلاس بزرگ به منظور کاهش اندازه آنها را در اوایل بهار در نظر بگیرید. - آیا می‌خواهید درخت جوان یا تازه کاشته شده شما سریع‌تر رشد کند یا فقط یک درخت ریشه لخت کاشته‌اید؟ برای تحریک رشد شدید میتوانید در اواخر زمستان هرس کنید.
درنتیجه هرس زمستانه برای درختان جوان مفید است زیرا رشد شدیدی را ایجاد می‌کند. اگر می‌خواهید درختان میوه خود را کوچک نگه‌دارید، هرس تابستانه بهتر است.
فاکتورهای دیگری نیز وجود دارد که باید در انتخاب زمان هرس درختان میوه به‌خاطر بسپارید.
آیا درخت شما بیمار است؟ آیا برخی از شاخه‌ها شکسته شده است؟ آیا درخت شما میوه‌های بی‌کیفیت زیادی تولید می‌کند؟ آیا در یک آب‌وهوای بسیار سرد زندگی می‌کنید که هرس اواخر تابستان و پاییز می‌تواند خطرناک باشد؟ من قصد دارم برخی از این سؤالات را در این مقاله بررسی کنم.
هرس درخت میوه به‌عنوان مدیریت انرژی
به‌طورکلی، هرس درختان میوه در زمستان باعث رشد شدید می‌شود درحالی‌که هرس تابستان سرعت رشد را کاهش می‌دهد؛ اما چرا این‌طور است؟ این مربوط به چرخه فصلی انرژی درخت شما است. هرس درخت میوه در زمان مناسب سال انجام می‌شود و به تولیدکنندگان کمک می‌کند انرژی درختان میوه خود را مدیریت کنند.
هرس درخت میوه در زمستان
در پاییز، درختان میوه انرژی برگهای سرسبز خود را برای ذخیره‌سازی زمستان به سیستم ریشه‌ای می‌رسانند. وقتی انرژی از برگ‌ها خارج شد، برگ‌ها زرد و قهوه‌ای می‌شوند و از روی درخت می‌ریزند.
درختان میوه در ماه‌های زمستان به‌سختی رشد می‌کنند (ریشه‌های آنها همچنان رشد می‌کنند، اما صحبت در مورد رشد شاخ‌وبرگ است)؛ بنابراین، درخت شما فقط درصد کمی از مواد مغذی ذخیره شده خود را برای زنده نگه داشتنش در طول زمستان استفاده خواهد کرد. بیشتر انرژی باقیمانده برای فصل بهار، هنگامی‌که درختان میوه از خواب خارج می‌شوند، ذخیره می‌شود. جوانه‌های آنها باز می‌شوند و درختان برای تحریک شکوفه دهی، تولید برگ، شاخه و رشد ریشه به انرژی ذخیره شده خود نیاز دارند.
زمان مناسب برای هرس درختان میوه در زمستان
هرس زمستانی خارق‌العاده است زیرا درخت در خواب زمستانی و بدون برگ، گل و میوه است. این بدان معناست که دیدن ساختار درخت و تصمیم‌گیری در مورد برش زدن آسان خواهد بود؛ و بااین‌حال، برخی از باغداران از هرس درختان میوه در اوایل زمستان اجتناب می‌کنند؛ زیرا در اوایل زمستان رشد شاخه به حداقل می‌رسد و درخت نمی‌تواند زخم‌های ناشی از برش‌های هرس را التیام بخشد. بااین‌حال، اواخر زمستان زمان بسیار خوبی برای هرس درختان است. شما میتوانید ساختار درخت خود را به‌راحتی مشاهده کنید و مطمئن باشید که با رسیدن به فصل بهار درخت شما به‌زودی می‌تواند آن زخم‌ها را التیام بخشد.
تحریک رشد با هرس زمستانی
هنگامی‌که درخت خود را در اواخر زمستان یا اوایل بهار هرس می‌کنید، رشد در درخت تحریک می‌شود؛ زیرا درحالی‌که شاخه‌های بدون کیفیت را حذف و بهترین شاخه‌ها را برای نگهداری انتخاب می‌کنید. این بدان معنی است که هنگامی‌که بهار فرامی‌رسد، درخت انرژی خود را برای رشد شاخه‌های بی‌کیفیت هدر نمی‌دهد و انرژی را برای رشد بهترین شاخه‌ها متمرکز می‌کند.
به عنوان مثال اگر درخت میوه شما ۱۰۰ شاخه دارد؛ بنابراین نیاز است هر یک از این شاخه‌ها رشد کنند وهر شاخه سهم کمی از انرژی ذخیره‌شده را به دست بیاورد؛ اما پس از هرس، درخت شما فقط ۷۵ شاخه خواهد داشت و هر شاخه سهم بیشتری از این انرژی را به خود اختصاص می‌دهد تا بتواند رشد بهتری داشته باشد و میوه‌ای باکیفیت بهتر تولید کند.
هرس درخت میوه در بهار
با نزدیک شدن فصل بهار، روزها طولانی‌تر و هوا گرم‌تر می‌شود و درخت شما از خواب خارج می‌شود. درخت در ریشه‌های خود انرژی یا قندهای ذخیره شده شگفت انگیزی دارد که از آنها برای تقویت رشد در بهار استفاده خواهد کرد. جوانه‌های درخت شما باز می‌شوند و برگ‌ها، شکوفه‌ها، میوه‌های کوچک و شاخه‌های جدید به وجود می‌آیند.
زمان مناسب برای هرس درختان در بهار
بعضی از باغداران دوست دارند پس از باز شدن جوانه‌های درخت و ظهور شکوفه‌ها و برگ‌ها، در بهار درخت را هرس کنند. مزیت هرس در این زمان این است که شما میتوانید شاخه‌هایی را که در زمستان دوام نیاوردند شناسایی و حذف کنید. این امر مخصوصاً در مورد کسانی که درختان میوه حساس مانند هلو یا زردآلو می‌کارند بسیار صدق می‌کند.
هرس در بهار، به‌اندازه هرس در اواخر زمستان، درختان را به رشد ترغیب نمی‌کند. به این دلیل که درخت قبلاً مقداری از انرژی ذخیره‌شده خود را برای تولید برگ، شکوفه دادن و رشد شاخه‌های مختلف خود، قبل از هرس استفاده کرده است. اگر می‌خواهید درخت بزرگ شما جمع و جورتر شود، بهار زمان خوبی برای هرس یک درخت میوه بزرگ است.
هرس درخت میوه در تابستان
هنگامی‌که رشد درخت در بهار کاهش‌یافته و مواد مغذی ذخیره شده به پایان رسید، درخت شما می‌تواند از بقیه تابستان برای ذخیره مجدد مواد مغذی خود استفاده کند. درخت شما اکنون به طور کامل برگ داده و از طریق فتوسنتز انرژی تولید می‌کند و مقداری از آن را برای تأمین رشد در تابستان استفاده خواهد کرد. انرژی باقیمانده در نهایت در زمستان، زمانی که چرخه دوباره شروع می‌شود، به ریشه‌ها جذب می‌شود.
زمان مناسب برای هرس درختان در تابستان
هرس تابستان فواید زیادی دارد. ازآنجاکه درخت شما ذخیره انرژی ندارد و در نتیجه هرس تابستانه به شدت رشد نخواهد کرد، بنابراین این امر می‌تواند به شما در کاهش اندازه یک درخت بزرگ کمک کند. انتخاب‌های عالی برای هرس بهاره یا تابستانه شامل درختان گیلاس با شدت رشد بالا هستند که اگر به حال خود رها شوند می‌توانند تا سه‌طبقه رشد کنند!
حتی اگر هرس اولیه شما در زمستان یا اوایل بهار انجام شده باشد، میتوانید هرس را در تابستان ادامه دهید. این زمان برای ازبین‌بردن شاخه‌های جدیدی است که شکسته، متقاطع (و روی‌هم ساییده می‌شوند) یا بیمار هستند.
هرس درخت میوه در پاییز
پس از تابش شدید آفتاب در تابستان، درخت شما مقدار زیادی غذا برای خود تولید کرده است. این کار را از طریق فتوسنتز انجام می‌دهد: فرایندی که درخت شما نور خورشید را به قندهایی تبدیل می‌کند که در برگ‌ها ذخیره می‌شوند. با خنک شدن هوا، درخت با انتقال این قندها به داخل ریشه‌های خود برای ذخیره‌سازی زمستان، برای خواب آماده می‌شود.
چرا هرس درخت میوه در پاییز عاقلانه نیست؟
هرس پاییزه ایده خوبی نیست؛ به این دلیل که هروقت شاخه‌ای از درخت را قطع کنید، شما یک زخم هرس ایجاد می‌کنید و در پاییز، رشد کند شده است و ممکن است درخت قادر به ترمیم جای زخم نباشد.
هرس درختان میوه بیمار
آیا از خود می‌پرسید چه زمانی درختان میوه‌ای را که بیمار هستند هرس کنید؟
در واقع میتوانید این کار را در هر زمان از سال انجام دهید. در زمستان، معمولاً مشاهده مشکلات بیماری آسان‌تر است، زیرا شاخه‌های درخت شما برهنه هستند. بااین‌حال، ممکن است تصمیم بگیرید تا اواخر زمستان صبر کنید تا اطمینان حاصل کنید که پس از آن زخم به‌سرعت بهبود می‌یابد. همچنین، بیشتر بیماری‌ها در ماه‌های زمستان خاموش هستند؛ اما اگر در زمستان یا تابستان شاخه‌ای بیمار را مشاهده کردید، معمولاً بهتر است آن را از بین ببرید تا بیماری (مانند گره سیاه، شانکر یا آتشک) در داخل درخت و به درختان همسایه سرایت نکند.
نکته مهم این است که بتوانید مشکل بیماری را شناسایی کنید، بدانید که آیا هرس یک روش درمانی مؤثر است و بدانید که چه مقدار از شاخه را برای درمان بیماری قطع و هرس کنید.
نحوه هرس درختان میوه
هرس یک قسمت اساسی در مراقبت از درختان میوه است؛ اما اگر درخت میوه خود را به‌درستی هرس نکنید، میتوانید بیش از اینکه به آن کمک کنید به آن صدمه بزنید؛ بنابراین، اکنون‌که می‌دانید چه زمان درختان میوه را هرس کنید، مهم است که یاد بگیرید چگونه درخت خود را هرس کنید. نکته مهم در جذاب و پربار نگه‌داشتن درختان میوه، هرس سالانه است. نگران نباشید، هرس، جراحی مغز نیست که قادر به انجام آن نباشید.
اکثر متخصصان باغبانی ممکن است به شما بگویند که میوه‌های مختلف به روش‌های مختلف هرس می‌شوند که تاحدی درست است، اما یک فرایند ساده سه‌مرحله‌ای وجود دارد که برای اکثر قریب به‌اتفاق درختان میوه مفید است.
در خارج از مناطق استوایی، بیشتر ما با درختان میوه دانه‌دار مانند (سیب، گلابی و به) یا میوه‌های هسته‌دار (هلو، گیلاس، زردآلو، آلو و…) سروکار داریم. این روش سه مرحله‌ای برای هر دو گروه جواب می‌دهد. هرچند هرس تابستان برای درختان مضر نیست، اما هرس در زمستان کار را آسان می‌کند و درخت بدون شاخ و برگ است و شما واقعاً میتوانید ببینید که چه‌کاری انجام می‌دهید.
مرحله ۱: تمیزکردن
با هرس کردن هرگونه چوبی که مرده، آسیب‌دیده یا بیمار باشد شروع کنید. آیا جوانه از پایه درخت نشأت گرفته است؟ در این صورت، آنها را حذف کنید – زیرا ازنظر فنی آنها ” مکنده” نامیده می‌شوند و منشأ آنها از پایه است نه از پیوندک که شاخه‌های میوه دهنده از آن نشأت می‌گیرند.
در مورد جوانه‌های مستقیم مشکوک که از برخی شاخه‌های اصلی رشد می‌کنند چطور؟ این شاخه‌های قائم، کاملاً عمودی یا ” watersprouts ” – نیز باید حذف شوند.
همه این مراحل هرس پاک‌کننده بود. مهم است که شاخه‌ها را به سمت اندام بزرگ‌تری که از آن رشد می‌کنند هرس کنید و شاخه‌ها را از ته هرس کنید و نگذارید مقداری از ته آن (ناخنک یا مهمیز) باقی بماند؛ زیرا اگر شاخه‌ها را از ته قطع نکنید، این محل به دلیل رشد نکردن پس از مدتی می‌میرد و پوسیده می‌شود و به مکانی برای ورود آفات و بیماری‌ها تبدیل می‌شود.
مرحله ۲: تنک کردن
هدف از تنک کردن، ورود نور و هوا به داخل سایبان است که باعث افزایش تولید میوه و کاهش مشکلات آفات و بیماری‌ها می‌شود.
ابتدا شاخه‌هایی را که به سمت پایین، به سمت مرکز درخت یا مسیرهایی با شاخه‌های دیگر، عبور می‌کنند، حذف کنید. هنگامی‌که این‌ها را هرس کردید، عقب بایستید و نگاهی بیندازید. هدف این است که شاخه‌هایی بافاصله یکسان و به شکلی دلپذیر، مانند فراکتال از مرکز بیرون بیایند.
آیا مکان‌هایی را مشاهده می‌کنید که چندین شاخه با یکدیگر رقابت کنند. به‌عنوان‌مثال ممکن است دو یا چند شاخه از یک نقطه منشعب شوند و با یک زاویه کم با همدیگر رشد کنند، یا از نقاط مختلف اما به‌صورت موازی، یکی معلق بر روی دیگری قرار دارد. در این صورت، شاخه‌ها را به‌جز یک شاخه تنک کرده و سالم‌ترین شاخه با بهترین شکل زاویه را نگه‌دارید (تقریباً زاویه ساعت ۲ یا ۱۰ از مرکز درخت). زاویه‌های بازتر می‌توانند هنگام میوه و باردهی سنگین شده و شکسته شوند و زاویه‌های بسته‌تر منجر به بوته‌ای و بلند شدن بیش‌ازحد شاخه‌ها می‌شود و در این شاخه‌ها میوه‌ها برای برداشت بیش‌ازحد بالا هستند.
در مرحله بعدی، تنک کردن درخت را ادامه دهید تا فضای خوب بین ۶ تا ۱۲ اینچ در اطراف هر شاخه وجود داشته باشد. هرچه شاخه‌ها کوچک‌تر باشند، می‌توانند به یکدیگر نزدیک‌تر باشند؛ مانند هرس تمیزکننده تمام هرس‌های تنک کننده باید با شاخه تراز باشند.
مرحله ۳: سرزنی درخت (برگشت به عقب)
آخرین مرحله آسان‌ترین مرحله است – شما در اصل درخت را کوتاه می‌کنید. ایده این است که بیرونی‌ترین قسمت درخت را هرس کنید تا شاخه‌ها به‌جای رشد طولانی و باریک، کوتاه‌تر و ضخیم شوند. این باعث می‌شود که شاخه‌ها زیر وزن میوه نشکنند، اما پومولوژیست‌ها (میوه‌شناسان) به شما می‌گویند که این عمل همچنین باعث می‌شود هورمون‌های رشد کمتری در تاج درخت فعال شوند و باعث ایجاد درختان کوچک‌تر و پربارتر شود.
سرزنی درخت به معنی قطع ۲۰ تا ۳۰ درصد از رشد سال گذشته است. شما میتوانید رشد سال گذشته را از رشد دو سال قبل با حلقه چروک پوست که هر ساقه را محاصره کرده تشخیص دهید. بسته به قدرت درخت، این ممکن است از دو اینچ (۵ سانتیمتر) تا ۴ فوت (۱۲۱ سانتیمتر) از نوک هر شاخه به عقب باشد.
برخلاف مراحل قبلی، این برش‌ها به‌نوعی در هر شاخه انجام می‌شوند. محل دقیق برش نیز مهم است. هر شاخه را در نقطه‌ای به‌اندازه یک‌چهارم اینچ بالاتر از جوانه هرس کنید و رو به جهتی باشد که می‌خواهید آن شاخه در سال آینده رشد کند. به‌عنوان‌مثال، اگر شاخه دیگری در نزدیکی سمت چپ وجود دارد، هرس را به یک جوانه سمت راست شاخه برگردانید.
نکات هرس
قیچی‌های تیز برش‌های تمیز و آسان را ایجاد می‌کنند – اگر نمی‌دانید چگونه خودتان آنها را تیز کنید، بسیاری از فروشگاه‌های ابزار و ادوات کشاورزی این خدمات را با هزینه کمی ارائه میدهند.
به‌عنوان یک معیار پیشگیری از بیماری، تیغه‌های قیچی هرس خود را به مدت ۳۰ ثانیه در محلول الکل ایزوپروپیل فرو کنید تا قبل از انجام هرس برای درخت دیگر، آنها را ضدعفونی کنید.
چوب‌های هرس شده را از اطراف درخت جمع کرده و آنها را دور بیندازید – مخصوصاً اگر حاوی عوامل بیماری‌زا باشند.
استفاده از چسب هرس و باغبانی فراموش نشود.
جمع‌بندی
هرس یک قسمت اساسی در مراقبت از درختان میوه است. اگر می‌خواهید درخت جوان یا تازه کاشته شده شما سریع‌تر رشد کند برای تحریک رشد شدید میتوانید در اواخر زمستان آن را هرس کنید. این بدان معنی است که هنگامی‌که بهار فرامی‌رسد، درخت انرژی خود را برای رشد شاخه‌های بی‌کیفیت هدر نمی‌دهد. در عوض، این انرژی را برای رشد بهترین شاخه‌ها متمرکز می‌کند.
بعضی از باغداران دوست دارند در بهار درخت را هرس کنند. مزیت هرس در این زمان این است که شما میتوانید شاخه‌هایی را که در زمستان دوام نیاورده‌اند شناسایی و حذف کنید. این امر مخصوصاً در مورد درختان حساس مانند هلو یا زردآلو بسیار صدق می‌کند.
هرس پاییزه ایده خوبی نیست. به این دلیل که هروقت شاخه‌ای از درخت را قطع کنید، شما یک زخم هرس ایجاد می‌کنید. هرس در فصل رشد مشکلی ندارد چون درخت در طی چند روز با یک‌لایه سلول محافظ شروع به ترمیم زخم می‌کند؛ اما در پاییز، رشد کند شده است و ممکن است درخت قادر به ترمیم جای زخم نباشد.
اگر در زمستان یا تابستان شاخه‌ای بیمار را مشاهده کردید، معمولاً بهتر است آن را از بین ببرید و هرس کنید تا بیماری هایی مثل گره سیاه، شانکر یا آتشک در داخل درخت و به درختان همسایه سرایت نکند.
