یک متخصص ریه گفت:
تنباکوهای قلیان ۴ هزار ماده سمی از جمله قطران و فلزات سنگین را در ریه رسوب می‌دهند و برجک های تنفسی را فلج می‌کنند. تنباکوهای میوه ای نیز توتون‌های کپک زده‌ای هستند که ۱۶ ماده شیمیایی به آنها اضافه می‌شود.
حسن آذری اظهار داشت: استعمال قلیان در میان دختران و پسران جوان افزایش یافته است. این افزایش سرسام آور دیگر مختص قهوه خانه‌ها نیست و در جمع‌های خانوادگی و فامیلی نیز شاهد این امر هستیم چرا که به اشتباه تصور می‌شود که چون دود قلیان از آب می‌گذرد ضرر ندارد و میزان سموم مواد بیماری زای آن کم می‌شود که تصور کاملاً غلطی است.
عضو هیئت مدیره انجمن زندگی بدون دخانیات تأکید کرد: آبی که در قلیان است وظیفه‌اش خنک و مرطوب کردن دودی است که به علت مجاورت توتون با ذغال برافروخته بسیار داغ و خشک شده است که اگر این کار صورت نگیرد بافت دهان، ریه و نای صدمه می‌بیند و هیچ تأثیری در کاهش میزان سموم و مواد سرطان زا مواد دخانی قلیان ندارد.
متخصص ریه در مورد تفاوت توتون و تنباکوهای معمولی و میوه‌ای نیز گفت: توتون‌هایی که قرار است به تنباکوی میوه‌ای تبدیل شوند در انبارها به مدت بیشتری نگهداری می‌شوند.
وی گفت:
انبارهایی که متأسفانه مملو از کپک و قارچ هستند در مرحله بعد با اضافه کردن یک اسانس که مخلوطی از 16 ماده شیمیایی است آن را تبدیل به تنباکوی میوه‌ای می کنند که متأسفانه آزمایش‌های مراکز تحقیقاتی نشان داده دو نوع قارچ آسپرژیلوس وکاندیدا در آنها رشد داشته است.
آذری تصریح کرد: قلیان همه مضرات سیگار را دارد و باعث ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی، سرطان، التهاب دیواره عروق، زخم و سرطان‌های گوارشی می‌شود علاوه بر آن استفاده از قلیان به دلیل استفاده مشترک افراد باعث ابتلا به بیماری سل و عفونت ریوی می‌شود.
این متخصص ریه با تاکید بر اینکه استنشاق دود قلیان به ریه صدمه جدی می‌زند، هشدار داد: دود توتون دارای 4 هزار نوع ماده شیمیایی است از قطران و هیدروکربن‌ها گرفته تا فلزات سنگین که این مواد در ریه رسوب می کنند و برجک‌های تنفسی را فلج می‌کنند و روند پاکسازی سموم بدن را مختل می‌سازد و مواد در ریه رسوب می‌کنند.
آذری گفت: برونشیت مزمن،سرطان ریه و عفونت‌های ریه که به ذات‌الریه مشهور است از جمله دیگر بیماری‌هایی است که نتیجه استفاده از قلیان است.
بیماری های مرتبط با قلیان کشیدن
یکی از باورهای غلط میان مردم این است که استفاده از شیر به جای آب در مخزن قلیان می تواند از انتقال آلودگی ها به مصرف کننده جلوگیری کند.
مصرف دخانیات چه به صورت سیگار و چه قلیان برای سلامت انسان ها مخاطره آمیز و نقش آن در بروز سرطان ریه از سال ها قبل اثبات شده است. علاوه بر این، استفاده مشترک از قلیان چه در منازل و چه قهوه خانه ها و رستوران های سنتی خود تهدیدی برای سلامت محسوب می شود زیرا بیماری های ویروسی و میکروبی مختلفی از این طریق قابل انتقال هستند. یکی از آلودگی هایی که در سال های اخیر به طرز قابل توجهی در ایران شیوع پیدا کرده «اپشتن بار ویروس» یا EBV است. این ویروس باعث ایجاد بیماری «مونونوکلئوز حاد عفونی» می شود که با گلودردهای شدید، چرک روی سطح لوزه ها، بزرگی غدد لنفاوی ناحیه گردن، تب و لرز همراه است.
خیلی از جوانان یکی دو هفته بعد از استفاده مشترک از قلیان دچار این بیماری می شوند، حتی اگر از سر مکش یکبار مصرف استفاده کرده باشند. در واقع، فردی که به این بیماری مبتلاست، می تواند با یکبار پک زدن تعداد زیادی ویروس را وارد محفظه آب قلیان کند. با توجه به اینکه در این محفظه هوای خنک وجود دارد، ویروس می تواند مدت طولانی در آن زنده بماند و باعث آلودگی سایر افراد مصرف کننده قلیان شود.
احتمال انتقال سل، حتی فقط با یک پک!
بسیاری از بیماری های منتقله توسط ریز قطره های تنفسی مثل سل، آنفلوانزا، سرماخوردگی و… می توانند با مصرف قلیان مشترک میان افراد منتقل شوند. البته راه انتقال بیماری های ویروسی مثل آنفلوانزا فقط استنشاق نیست بلکه کافی است بیمار به بدنه یا شیلنگ قلیان دست بزند و شما بعد از او با آن ناحیه تماس پیدا کنید. سل نیز یکی از عفونت های باکتریایی است که به راحتی از طریق قلیان مشترک منتقل می شود. این بیماری در افرادی که نقص یا ضعف سیستم ایمنی دارند مثل افراد مبتلا به ایدز می تواند بسیار خطرناک باشد. از علائم اصلی آن نیز می توان به درگیری ریه، سرفه، تب، خلط عفونی، عرق شبانه و بی اشتهایی اشاره کرد. افراد مبتلا به سل می توانند با انجام آزمایش خلط، بیماری شان را تشخیص دهند. این بیماران باید برای مدت ۶ ماه داروی ضد سل مصرف کنند تا درمان شوند. البته به غیر از سل ریوی انواع دیگری از این بیماری نیز وجود دارد؛ از جمله سل استخوان، دستگاه تناسلی، مغز، کبد، چشم و…
از ظاهر افراد نمی توان به سلامتشان پی برد
تمامی بیماری های ویروسی که با تماس های مستقیم منتقل می شوند از جمله تبخال دور لب، بیماری های عفونی ناحیه دهان و ضایعات شبیه آفت همگی می توانند به دنبال استفاده از قلیان مشترک از فرد بیمار به افراد دیگر منتقل شوند. حتی گاهی اوقات ممکن است علائم این بیماری ها بعد از یک دوره کمون چند روزه تظاهر پیدا کنند. به همین دلیل احتمال دارد فرد آلوده باشد و علامتی نداشته باشد بنابراین شما متوجه نمی شوید بیمار است و از قلیان مشترک با او استفاده می کنید و آلوده می شوید. در مورد تبخال نیز ثابت شده افرادی که دچار تبخال راجعه می شوند حتی در مواقعی که تبخال ندارند هم ممکن است درجات خفیفی از تراوش ویروس را در دهان و روی لب هایشان داشته باشند.
انتقال ایدز و هپاتیت با قلیان بعید است
استفاده از قلیان مشترک راه شایعی برای انتقال ایدز و هپاتیت محسوب نمی شود. بیماری ایدز یا از طریق مادر آلوده به جنین منتقل می شود یا به دنبال استفاده از سرنگ مشترک یا تماس جنسی بنابراین انتقال HIV و هپاتیت B و C به دنبال استفاده از مواد خوراکی و قلیان بسیار بعید است. مگر اینکه فرد مبتلا دچار زخمی در ناحیه دور لب باشد و خون حاصل از آن به سر مکش قلیان منتقل شود و در عین حال فرد سالم نیز زخمی در دهان داشته باشد و با خون آلوده به ویروس HIV تماس پیدا کند بنابراین انتقال بیشتر از طریق خون است و لزومی ندارد افراد خیلی نگران این موضوع باشند.
احتمال انتقال هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد
«هلیکوباکتر پیلوری» نوعی آلودگی باکتریایی است که می تواند از طریق بوسیدن، قلیان مشترک، قاشق مشترک، غذای مشترک و حتی دست دادن میان افراد منتقل شود، اما باید بدانید این باکتری خیلی دردسرساز نیست و بسیاری از ما از ابتدای عمرمان چند بار به آن مبتلا شده ایم. این عفونت ممکن است هیچ گونه علامتی نداشته باشد اما در بعضی موارد با ورم معده و اثنی عشر، درد ناحیه زیر جناق، تهوع، استفراغ و ترش کردن غذا همراه می شود. در واقع علائم آن بیشتر شبیه زخم معده است.
استفاده از شیر در قلیان و افزایش خطر رشد باکتری ها
یکی از باورهای غلط میان مردم این است که استفاده از شیر به جای آب در مخزن قلیان می تواند از انتقال آلودگی ها به مصرف کننده جلوگیری کند. این باور کاملا اشتباه است و برعکس آن حقیقت دارد زیرا شیر محیط بسیار مناسبی برای رشد و بقای میکروب ها و ویروس هاست. با توجه به مضرات ذکر شده در بالا توصیه می کنم جوانان دخانیات را کنار بگذارند و دنبال ورزش، تفریح، سفر، طبیعت گردی و سرگرمی های سالم دیگر باشند.