دانشمندان دانشگاه ادینبورگ اسکاتلند موفق شده‌اند که داروی شیمی‌درمانی را به طور متمرکز در داخل سلول سرطانی فعال کنند.
آنها برای این کار ریزذرات یا ذرات نانوی طلا را در محفظه‌ای شیمیایی قرار دادند و آن را با موفقیت به داخل سلول‌های سرطانی مغز گورخرماهی رساندند.
به این ترتیب شیمی‌درمانی فقط سلول‌های سرطانی را هدف قرار داد بدون این که به سلول‌های سالم آسیب برساند و ایجاد عوارض جانبی کند.
دکتر آسیر اونچیتی-بروچتا که این تحقیق را سرپرستی کرده می‌گوید: "ما خواص تازه‌ای در طلا کشف کرده‌ایم که قبلا کاملا ناشناخته بود و یافته‌های ما نشان می‌دهد که طلا به خوبی و بدون ضرر می‌تواند دارو را به داخل سلول ببرد."
"هنوز برای این که بتوان این کار را برای بیماران انجام داد باید کارهای زیادی انجام دهیم اما این یک قدم رو به جلو است و ما امیدواریم که جراحان بتوانند در آینده چنین چیزی را بدن کار بگذارند و فقط داروی شیمی‌درمانی را داخل سلول سرطانی فعال کنند واز عوارض آن در بافت‌های سالم جلوگیری کند."
دکتر ایان مک‌کارتی از انجمن تحقیقات سرطان بریتانیا می‌گوید :"این روش‌ها به خصوص در مورد تومورهای مغز و سرطان‌هایی که دسترسی به بافت ناسالم دشوار است به پیشرفت درمان کمک می کند. قدم بعدی این است که آیا استفاده از این روش‌ها در انسان بی‌ضرر است یا نه، عوارض کوتاه مدت و درازمدت آن چیست و آیا این روش بهتری برای درمان سرطان‌هاست یا نه.
درمان سرطان
یکی از مهمترین مشکلات در درمان سرطان این است که همراه با سلول‌های سرطانی سلول‌های سالم هم از بیم می‌روند. در شیمی‌درمانی، دارو به تمام بدن می‌رسد در حالی که هدف فقط سلول‌های سرطانی است. در پرتو درمانی می‌توان محل تابش پرتو را محدودتر کرد اما در هر حال پرتو به برخی سلول‌های سالم هم آسیب می‌رسانند. در جراحی گاهی برداشتن تومور نیازمند قربانی کردن بخشی از بافت سالم اطراف آن است که مثلا در تومورهای مغزی از بین رفتن این بافت‌ها می تواند باعث از بین رفتن برخی کارکردهای فرد شود. علاوه بر این جراحی ممکن است تعدادی سلول سرطانی را جا بگذارد. به همین دلیل در بسیاری موارد جراحی با شیمی درمانی یا پرتو درمانی تکمیل می شود.
این باعث ایجاد عوارض جانبی شدیدی برای بیماران می شود، عوارضی که بخشی از آن محصول از بین رفتن سلول‌های سالم است.
بنابراین در سال‌های اخیر روشی که بتواند فقط سلول‌های سرطانی را هدف قرار دهد به یکی از خطوط مقدم تحقیقات سرطان تبدیل شده است.
شیمی‌درمانی طلایی
طلا عنصری است که به ندرت با مواد دیگر واکنش شیمیایی می‌دهد. به هم دلیل در بدن ایجاد واکنش حساسیتی یا ایمنی نمی‌کند، کوچک است و سمی هم نیست.
ذرات نانوی طلا یکی از بهترین داروبرهایی است که تا به حال شناخته شده است. این ذرات طلا را می‌توان به یک رزم‌ناو تشبیه کرد. وقتی یک رزم‌ناو به جنگ می‌رود، آن را با انواع و اقسام موشک‌های هدایت شونده مجهز می‌کنند. اگر این رزم‌ناو ذره طلا باشد، یعنی اینکه بسیار کوچک (یک صدم اندازه گلبول قرمز) و رادارگریز است و می‌تواند از موانع طبیعی و فیزیولوژیک بدن یا بافت‌های سخت بگذرد.
سلول‌های سرطانی، یا همان دشمن، آنتن‌هایی (گیرنده‌هایی) دارند متفاوت با سلول‌های طبیعی، که با آنها رد مواد مورد نظر خود را می‌گیرند. دانشمندان برای مبارزه هوشمند با سلول‌هایی سرطانی از این آنتن‌ها به عنوان نقاط هدف استفاده می‌کنند. به این منظور رزم‌ناو یا همان ریزذرات طلا را با موشک‌هایی که این آنتن‌ها را ردیابی کرده مجهز می‌کنند. به عبارت دیگر مجموعه‌ای از مولکول‌های مختلف روی این ریزذره‌‌ها سوار می‌شود که هر کدام کارکرد خود را دارد.
همچنین این رزم‌ناو تجهیزاتی دارد که بتواند خود را به سلول سرطانی برساند و همراه با سلاح‌هایش از دیواره سلول بگذرد (اندوسیتوز)، یا روی سلول سرطانی را نشانه بگذارند که دیگر سلول‌ها و مولکول‌های بدن آن بتوانند آن را شناسایی کنند. کوچکی این ذرات به آنها امکان می دهد از سوراخ‌های کوچک دیواره سلول‌های سرطانی بگذرد و وارد آن شود.
گاهی می‌توان از این ریزذرات طلا که وارد سلول شده به عنوان ستون پنجم استفاده کرد که موقعیت دشمن (سلول سرطانی) را نشان می‌دهد وبعد با پرتو لیزر به آن حمله کرد. این پرتو لیزر باعث گرم شدن و جوش آمدن آب درون سلول می‌شود و در آن ایجاد حباب می‌کند. حباب‌ها بزرگ شده و می‌ترکند وبه سلول سرطانی آسیب می‌زنند. گاهی هم این ذرات و سلاح‌های همراه مانع از تقسیم شدن سلول سرطانی می‌شوند
- بیماران چگونه باید درباره جراحی یا درمان سرطان تصمیم بگیرند؟
- درمان سرطان پروستات با اشعه لیزر
- آزمایش پانسمان هوشمند 'در یک سال آینده آغاز می‌شود'
ترمیم دی‌ان‌ای، گامی برای ریشه‌کن کردن بیماری‌های ارثی
دانشمندان برای ریشه‌کن کردن بیماری‌های ارثی اولین گام موثر را در مسیری طولانی برداشته‌اند؛ ترمیم دی‌ان‌ای در رویان انسان.
آنها این کار را چگونه انجام داده‌اند؟
در هسته هر سلول، ژنوم قرار دارد، میلیاردها تکه دی‌ان‌ای که دستورالعمل حیات است. هدف دانشمندان در این تحقیق، ژن معیوبی بود که باعث بیماری قلبی جدی می‌شود.
آنها یک تخمک را با یک اسپرم که دارای ژن معیوب بود بارور کردند. بعد سیستم اصلاح ژن، به اسم کریسپر CRISPR را به آن اضافه کردند. کریسپر، دی‌ان‌ای را اسکن می‌کند. درست مثل اینکه دارد به دنبال غلط املایی می‌گردد. بعد دو شاخه دی‌ان‌ای را می بُرد و ژن معیوب را در می‌آورد و بعد ژن سالم دیگری از تخمک را به جای آن می‌گذارد.
این تحقیقات با استقبال گروهی از محققان در لندن روبرو شده که مجوز دستکاری ژنتیکی سلول‌های جنینی انسان را دارند. آنها می‌گویند این تکنولوژی می‌تواند در آینده به خانواده‌های بسیاری کمک کند.
رابین لاول- بج از انستیتو فرانسیس کریک می‌گوید "بیماری‌های ژنتیکی خیلی بدی مثل بیماری هانتینگتون یا بیماری‌های قلبی وجود دارند که می‌توانند زندگی چند نسل را تباه کنند. بنابراین روشی که بتواند از انتقال ژن معیوب از کودکان به نسل‌های بعدی جلوگیری کند، برای این خانواده‌ها بسیار مهم است."
نیکول موبری مبتلا به نارسایی قلبی است. برای جلوگیری از ایست قلبی، در قفسه سینه او یک دستگاه ضربان ساز نصب شده است. نیکول با ۵۰ درصد احتمال انتقال این بیماری به فرزندانش روبروست اما مطمئن نیست که آیا تن به روش ترمیم ژن خواهد داد یا نه.
نیکول می گوید: "من نمی خواهم به فرزندم بیماری بدهم که زندگی او را محدود بکند یا موجب درد و ناراحتیش بشود. این چیزی است که هر وقت به بچه‌دار شدن فکر می‌کنم از ذهنم میگذرد."
او می‌گوید "نمی خواهم بچه بی‌نقص درست کنم. فکر می‌کنم بیماری من در شکل گرفتن شخصیت من دخیل بوده است."
در همین حال عده‌ای هم نگرانند که ترمیم ژن در آینده منجر به دستکاری ژنتیکی برای ایجاد کودکان بی‌نقص شود.
دیوید کینگ از یک گروه ناظر بر اخلاق پزشکی می‌گوید: "ممکن است به جامعه‌ای برسیم که بعضی‌ها ژن‌های بچه‌های خود را به شکلی دستکاری کنند که این بچه‌ها نسبت به بچه‌های دیگر، برتری‌هایی داشته باشند و مردم بر اساس ژن‌های خود مورد قضاوت و ارزیابی قرار بگیرند، نه شخصیتشان."
علاوه بر نکات اخلاقی، نگرانی‌هایی هم از نظر سلامت وجود دارد. در گذشته، موارد اصلاح ژن در جنین انسان در چین، منجر به بروز عیوب جدی در دی‌ان‌ای شد. بنابراین پیش از استفاده از این روش برای کمک به بیماران، تحقیقات بیشتری باید انجام گیرد.
- در آی‌وی‌اف سن مردان نیز مثل زنان 'مهم است'
- انجماد تخمک؛ امید زنان تحصیل‌کرده که مرد مناسب پیدا نمی‌کنند
- کشف دی‌ان‌ای گونه های منقرض انسان در رسوبات غارها
