در زمان حاضر برای درمان بسیاری از بیماری ها از انواع داروهای مرتبط استفاده می نمائیم اما به زودی به عصری خواهیم رسید که استعمال قرص، روشی قدیمی به شمار می رود و دیگر هیچ پزشکی نسخه ای برای بیمارها نخواهد نوشت. چرا؟ زیرا قرار است سلول های انسانی خودشان به ابزاری برای مبارزه با بیماری و به نوعی می توان گفت به کارخانه ی داروسازی تبدیل گردند.
بر این اساس، سلول ها به طور دایم خود را برای یافتن نشانه های بیماری مانیتور کرده و سپس داروی ضد التهابی مورد نیازشان را تولید می نمایند.
در ادامه با دیجیاتو همراه باشید.
همان طور که در بالا اشاره نمودیم، دانشمندان در حال انجام تحقیقاتی هستند تا بدن خود انسان داروی مورد نیاز برای رفع بیماری را تولید نماید. تحقیق مورد اشاره که در مجله علمی «ساینس ترنسلیشنال مدیسن» به چاپ رسیده به طور اختصاصی در مورد بیماری پوستی مزمن «پسوریازیس» صورت پذیرفته. بیماری مذکور نوعی بیماری مزمن ژنتیکی است که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول های سالم آسیب وارد می کند و موجب ایجاد خارش و لکه های بزرگ روی پوست می گردد.
تیمی متشکل از مهندسان ژنتیک به رهبری «مارتین فاسنگر» در موسسه تکنولوژی فدرال سوئیس، سلول های زنده را طوری برنامه ریزی نموده اند تا افزایش صدفک (پسوریازیس) را تشخیص داده و داروی درمانی لازم برای متوقف ساختن آن را تولید نمایند.
پس از کاشت این سلول ها در بدن موش های آزمایشگاهی، بیماری خود ایمنی موردبحث روند کار خود را متوقف کرد و باعث گشت تا پوست به حیات عادی خود ادامه دهد.
فاسنگر در رابطه با طرح خود بیان نموده: «سلول های تولیدی ما به گونه ای مهندسی شده اند تا قادر باشند دو نوع سیگنال ورودی را تشخیص دهند که مشخصه های یک سیستم ایمنی برای جلوگیری از پیشرفت التهاب صدفک را در خود دارند. پس از تشخیص نشانه های مذکور توسط این سلول ها، آنها با تولید داروهای کنترل کننده، واکنشی سریع از خود نشان خواهند داد تا رشد بیماری را متوقف نماید.»
نگهبان سلول ها
سلول های دوباره مهندسی شده توسط فاسنگر را مبدل سیتوکین نیز می نامند. برای ساخت آنها محققان ابتدا روی سطح سلول ها، دو نوع دریافت کننده شیمیایی تعبیه می نمایند. این گیرنده های اضافی اجازه می دهند تا مولکول های سلولی قادر باشند حضور پروتئین های ویژه در اطراف خود را تشخیص دهند. پروتئین های مذکور «عامل نکروز تومور» (TNF) و اینترلوکین-22 (IL-22) نیز نامیده می گردند و باید گفت وقتی به صورت مستقل فعالیت می کنند برای سیستم ایمنی بدن نقش حیاتی دارند اما هنگام تجمع در کنار هم و تشکیل کلونی به عنوان نشانه التهاب بیماری صدفک شناخته می شوند.
پیرو همین مسئله، به ادعای رهبر تیم تحقیقاتی یاد شده، سلول های ساخته شده توسط آنها اگر دو مولکول پروتئینی را به طور همزمان در کنار هم تشخیص دهند، با تولید یک جفت مولکول ضد التهابی به نام های IL4 (اینترلوکین 4) و IL10 (اینترلوکین 10) و ارسال شان به جریان خون واکنش نشان خواهند داد.
پیش از یافته های جدید نیز اینترلوکین های یاد شده به عنوان دارویی موثر به منظور متوقف نمودن التهابات پسوریازیس و درمان آن کشف شده و استفاده می گشتند.
برای موش های آزمایشگاهی تیم مورد بحث، با یک بار تزریقِ سلول های اصلاح شده، التهاب و رشد بیماری صدفک را تا یک هفته می شد متوقف نمود. در نتیجه می توان گفت که سلول های مهندسی شده جدید فاسنگر همانند یک نگهبان همیشه هوشیار، دائم در حال مانیتور نمودن شرایط و یافتن زمان لازم برای به کارگیری داروی موردنیاز هستند.
آینده علم پزشکی
فاسنگر در مورد روشی که با همراهی گروهش کشف نموده، اظهار داشته: «شاید تعجب کنید که وقتی می توان با مصرف اینترلوکین های 10 و 4 این بیماری را درمان نمود، چرا باید این همه سختی کشید و چنین سلول هایی را بدن تزریق کرد؟ این روش در آزمایشگاه تست شده اما مشکلی دارد و آن این که این مولکول ها خیلی سریع در جریان خون حرکت خواهند کرد و شما اساسا مجبور خواهید بود تا به طور مرتب این اینترلوکین ها را به بدن بیمار تزریق نمائید تا نتیجه موردنظر حاصل شود.»
با اینکه سلول های مصنوعی این تیم هنوز در بدن انسان مورد آزمایش قرار نگرفته اند اما تست های ابتدائی نشان می دهند که عملکرد آنها در جریان خون انسان با مشکلی مواجه نخواهد بود. به همین منظور، محققان یاد شده اعتقاد دارند خیلی دور نیست زمانی که دانشمندان بتوانند از این نوع آزمایشات به عنوان زمینه ای برای اعمال درمان های ژنی استفاده نمایند.
این کار به این صورت خواهد بود که: یک پزشک می تواند نمونه ای از سلول های بیمار مبتلا به پسوریازیس را برداشته و با روش آزمایشگاهی فاسنگر آن را به نمونه های اصلاح شده تبدیل نماید و در آخر نیز سلول های جدید را درون یک پچ در زیر پوست و درست در جایی که آماده خدمت باشند و بتوانند در کمترین زمان واکنش درمانی از خود نشان دهند، تزریق نماید.
در آخر نیز باید به سخنان پایانی فاسنگر در مورد روش خلق شده توسط تیمشان اشاره کنیم که ادعا نموده: «ما سلول هایی طراحی نموده ایم که ویژگی ها و فرصت های کنترلی جدیدی را به بدن بیمار اضافه می نماید. با این نوع تکنولوژی ما قادر خواهیم بود بدن را در مقابل بیماری ها مقاوم سازیم و دنیایی از پروتزهای (اعضای مصنوعی) مولکولی را تولید نمائیم. به این صورت آینده علم پزشکی به طور اساسی دچار تحول خواهد گشت.»
امید است که با ادامه این مسیر و توسعه این روش های درمانی بتوان از بروز بسیاری از بیماری های ناراحت کننده برای انسان پیشگیری نمود و سلامت بیشتری را برای نوع بشر به ارمغان آورد.
