به روایــت یک شــاهد عیــنی، بازســازی وقــایع تراژدیــک تاریخ معاصــر..
معاصــر
Mirzadeh Eshghi - ۳ July 1924 - Tehran
Colonel Mohammad Taghi Khan Pesyan - ۷ October 1921 - Mashhad
Mohammad Farokhi Yazdi - ۱۸ October 1939 - Qasr Prison, Tehran
Mahmoud Taleghani - ۱۰ September 1979 - Tehran | Detail
Mohammad Mosadegh - ۰۵ March 1967 - Ahmad-Abad, Iran | Detail
[هاله سحابی]: وقتی دکتر مصدق فوت کرد میگویند در
آمریکا رادیو اعلام کرده که مصدق، نخست وزیر سابق
ایران، در تبعید فوت کرد و یک استاد دانشگاه او را
شست وشو داد و دفن کرد. شما خود این ماجرا را برای
ما تعریف کنید.
[دکتر سحابی]: دکتر مصدق روزهای آخر به بیماری
مبتلا شده بود و پزشکان تشخیص سرطان فک داده بودند
و بارها به او تذکر دادند که به سفر خارج برای
معالجه راضی شود. دکتر مصدق از پیشنهاد پزشکان
برمی آشفت و به فرزندش مرحوم غلامحسین خان مصدق که
پزشک بود با تندی میگفت شماها این همه درس خواندید
که پدرتان برای معالجه به فرنگ برود؟ به هر حال
بیماری لاعلاج بود و روزهای آخر عمر، او را به
بیمارستان نجمیه ی تهران منتقل کرده بودند. وقتی
خبر مرگ او را شنیدم به اتفاق مرحوم آقای عباس
رادنیا به بیمارستان رفتیم. فرزند ایشان را دیدم
که در راهرو بیمارستان ایستاده بود و در تنهایی و
ناچاری تصمیم گرفته بود پیکر او را در سر قبر آقا
دفن کنند.
پیش از این او خود وصیت کرده بود که در محل شهدای
سی تیر به خاک سپرده شود ولی با وجود حاکمیت ساواک
و ممانعت دولت چنین امکانی وجود نداشت. [€¦] من از
فرزندان دکتر مصدق خواهش کردم که او را در آنجا
دفن نکنیم و با سادگی وی را به سمت خانه اش در
احمدآباد تشییع کنیم و در همان منزل به امانت به
خاک بسپاریم تا در شرایط بهتری در آینده او را به
مقبرهی خوب و آبرومندی منتقل سازیم. سرانجام جنازه
ی او با حضور چند تن از افراد خانواده و دوستان
جبهه ای و آشنایان دیگر به طرف احمدآباد تشییع شد.
من و آقای رادنیا هم به اتفاق آیت الله زنجانی در
پی آنها رفتیم. در خانهی احمدآباد دیدیم که
وفاداران وی در طبقه ی بالا دور هم جمع شده اند و
بحث میکنند و جنازه هم پایین در میان چند تن از
روستاییان باقی بود. من خود آستین ها را بالا زده
و با آب روندهای که در آنجا بود بر روی تختی پیکر
او را غسل و شست وشو دادم و کفن پوشاندم. آیتالله
زنجانی هم بر جنازه نماز خواند. در اتاقی از منزل
مسکونیاش قبری کندند. من خود ناظر این کار بودم تا
درست انجام شود. از آنجا که خاک همه اش خاک دستی
بود گفتیم آجر بیاورند و آنجا را به اندازه ی یک
قبر چینی نمودند و روی آن هم چوب های ضخیم نهادیم.
او را با همان تابوتی که در آن قرار داشت در قبر
قرار دادیم تا روزی این امانت به قبرستان مناسبی
منتقل شود، یا در همانجا بازسازی و کامل شود. ولی
تاکنون متأسفانه هیچ اقدامی برای انتقال وی یا
بنایی مناسب انجام نشده است.
ترکمـان،
محمد، یادنامه ی دکتر یدالله سحابی: اسوه ی اخلاق
و سلوک اجتماعی، تهران: قلم، ۱۳۷۷، ص ۱۲۰. شابک.
۹۶۴-۳۱۶-۱۴۸-x
Gholamreza Takhti - ۷ January 1968 - Atlantic Hotel, Tehran | Detail
سند ۳۵ | خیلی محرمانه |منبع: اتفاقی |تاریخ وقوع:۱۷
/ ۱۰ / ۱۳۴۶|تاریخ گزارش: ۱۹ /
۱۰ / ۱۳۴۶
موضوع: خـودکشی غلامرضـا تخــــتی قهــــرمان کشتی
ایران
تختی قهرمان کشتی ایران از تاریخ
۱۵ / ۱۰ /۱۳۴۶ در هتل آتلانتیک اقامت داشت و در شب
۱۷ / ۱۰ / ۱۳۴۶ با مادهی سمی خودکشی نمود و موقعی
که نماینده و دادستان در معیت مأمورین انتظامی از اتاق
نامبرده بازدید مینمایند از جیب کت وی وصیتنامهای به
دست میآید که در آن نوشته است در جریان مرگ من هیچکس
مقصر نیست و برادرش را قیم خود معرفی و در تقویم بغلی
وی ضمن بررسی مشاهده میشود که نوشته چون با همسرم
اختلاف خانوادگی داشتم چندین مرتبه به مادر همسرم
مراجعه کردم. ایشان به من اظهار داشت من از ابتدا با
این ازدواج موافق نبودم و نمیدانم چرا دخترم با تو
بچهگدا ازدواج کرد و حال زندگیام مثل یهودی سرگردان
شده است. ضمناً جسد نامبرده برای کالبدشکافی به پزشکی
قانونی حمل گردیده است.
سند ۳۶|خیلی
محرمانه|منبـــع : ۵۸۱|تاریخ وقوع:
۱۸ / ۱۰ / ۱۳۴۶|تاریخ گزارش: ۱۹
/ ۱۰ / ۱۳۴۶
موضوع: خـودکشی غلامرضـا تخــــتی قهــــرمان کشتی
ایران
موضوع خودکشی غلامرضا تختی قهرمان سابق کشتی به سرعت
در همه جا پخش شد. بعد از آنکه جسد او را به پزشکی
قانونی منتقل کردند گروه زیادی از عناصر جبهه ملی،
بازاریان، ورزشکاران و مردم رهگذر در جلوی پزشکی
قانونی اجتماع کرده بودند. در این اجتماع اظهار نظرهای
مختلفی میشد که همهی آنها در اطراف موضوع «تختی خودکشی
نکرده بلکه او را کشتهاند» دور میزد. [...] گروه دیگری
میگفتند: «تختی بچه نبود که بر سر یک مقدار اختلافات
جزیی خانوادگی دست به خودکشی بزند او یک قهرمان بود و
اگر زنش بد یا منحرف میبود طلاقش میداد.» [€¦] حتماً
او را در جای دیگری مسموم کردهاند و بعد جسدش را به
هتل آتلانتیک آوردهاند.» [€¦] هنگامی که جسد تختی به
گورستان منتقل میشد ابتدا چند نفر شعار «تختی ما کشته
شد.» را زمزمه کردند و بعد این شعار به طور ناخودآگاه
همگانی شد و همهی مردم این شعار را میدادند.
سند ۶۹|خیلی
محرمانه|منبـــع : ۴۰۲|تاریخ وقوع: از چند روز
قبل|تاریخ گزارش:
۲۶ / ۱۰ / ۱۳۴۶
موضوع: شایعــات در مورد مــــرگ تخـــتی
[€¦] عدهای از مردم نیز اظهار میدارند چه دلیل دارد که
پزشکی قانونی نوع سمی که تختی به وسیلهی آن خودکشی
کرده تاکنون افشا ننموده و اضافه میکنند که جسد تختی
را در هتل به طرزی یافتند که پتو بر روی خود داشته و
چنانچه سم خورده باشد مسلماً تشنجاتی به وی دست میدهد
و در اینجا این سؤال پیش میآید که به چه ترتیب پتو را
بر روی خود کشیده است.
فاطمی
نــــــویسی، عباس، زندگی و مرگ جهـان پهلـوان
تخــــتی در آییـــنهی اسناد، تهران: جهان کتاب،۱۳۷۷،
بخش اسناد، صص ۳۵-۶۹. شابک: ۶-۴-۹۰۳۱۱-۹۶۴٫
Mehdi Bakeri - ۱۴ February 1985 - Majnoon Island, Iran | Detail
Taghi Arani - ۴ February 1940 - Tehran | Detail
Azar Shariat Razavi, Mostafa Bozorgnia, Ahmad Ghandchi - ۷ December 1953 - Faculty of Engineering, Tehran University, Tehran | Detail
Ali Shariati - ۱۹ June 1977 - London | Detail
علی شریعتی در ۳۰ خرداد ۱۳۵۶ در حالیکه سه هفته از
سفرش به انگلستانمی‌گذشت، در ساوت‌همپتون درگذشت. دلیل
رسمی مرگ وی انسداد شرائین و نرسیدن خون به قلب اعلام
شد؛ هرچند مرگ وی به دلیل نداشتن سابقهٔ بیماری قلبی،
عدم کالبدشکافی و اعلام نتیجه سریع و خبرداشتن سفارت
ایران در لندن از مرگ وی قبل از اعلام رسمی خبر مشکوک
بود.شریعتی وصیت کرده بود که وی را در حسینیهٔ ارشاد
دفن کنند، ولی در قبرستانی کنار آرامگاه زینب کبری، در
شهر دمشق نگهداری میشود و خانواده‌اش هزینه نگهداری
جسد وی را متقبل شدند.
بخشی از روایت سروش درباره مرگ علی
شریعتی : بیمارستان ساوت همپتن، یک گزارش مفصل طبی در
باب مرگ دکتر ارائه کرد و در آن گفته بود چیز مشکوکی
دیده نشده است و مرگ او مثلا بر اثر به قتل رسیدن،
دسیسه، زهر، دشنه و چیزی از این قبیل نبوده و به نظر
می آید که به مرگ طبیعی از دنیا رفته است; مرگ طبیعی
یعنی با سکته. اتفاقا همان روزی که به ساوت همپتن رفته
بودیم و برای اولین بار با جای خالی مرحوم شریعتی روبه
رو شدیم و بعدا به بیمارستان رفتیم، در همان اتاقی که
مرحوم دکتر خوابیده بود، سطلی بود که شاید در آن،
نزدیک به ۴۰ تا ته سیگار بود یعنی در همان مدت کوتاه،
مرحوم دکتر مقدار زیادی سیگار کشیده بود. طبیبان مجلس
ما بهتر از من می دانند که در حالت عصبی شدید و با آن
فشاری که دکتر، در آن روزها، در آن قرار داشت، امکان
چنین رخدادی وجود داشته است، خصوصا این که شب قبل از
حادثه مرحوم شریعتی به فرودگاه هیثرو رفته بود چون
قرار بود دختران او بیایند، همه مسافران آمده بودند
الا دختران او. دوست ما نقل می کرد که فوق العاده
مضطرب شده بود. چون خانمش از تهران تلفنی به او گفته
بود که دخترها از گمرک و قسمت کنترل گذرنامه گذشته اند
و به طرف هواپیما رفته اند. وقتی دخترها نیامده بودند،
او شدیدا مضطرب شده بود که مبادا دوباره حیله ای در
کار بوده و به نام سوار شدن هواپیما، دخترک ها را
هدایت کرده اند و به جای دیگری برده اند و مثلا آنها
را گروگان گرفته اند یا زندان انداخته اند. همه این
فکرها از سر او گذشته بود و او را فوق العاده درپیچیده
بود. البته دخترها آمده بودند و با او به ساوت همپتن
رفته بودند. این فشارها بوده و بعد هم این همه سیگار
مصرف شده بود که من گمان می کنم به بهترین وجهی می
تواند علت یک سکته قلبی ناگهانی را توضیح بدهد
.
Samad Behrangi - ۰۳ September 1968 - Aras River, Iran | Detail
[اسد بهرنگی]: من به وسیله ی تلفن
از دوستی شنیدم برای صمد حادثه ای پیش آمده. رفتم نزد
کاظم سعادتی. کاظم آن وقت داشت خانه اش را درست میکرد.
کارش را رها کرد. [...] دوستی داشتم که فامیلش معاون
ژاندارمری بود. رفتیم پیش او. آنجا مطمئن شدیم که صمد
در آب غرق شده. [...] به مادر گفتم صمد تصادف کرده و
ما باید برویم ببینیم جریان از چه قرار است. [...]
قرار شد چهار نفر بروند. دو تا از شوهرخواهرهایم، خودم
و کاظم سعادتی. همسایه ی ما جیپ کرایه میداد با شوفر.
گرفتیم و حرکت کردیم. خلاصه دو روز آواره و سرگردان
گشتیم تا بالاخره جسد را پیدا کردیم. توی یک
جزیرهمانندی در وسط رودخانه بود. از کس دیگری خبری
نبود و فرد دیگری را ندیدیم. بعضیها میگفتند با افسری
او را دیدهاند. ولی هیچکس اطلاع دقیقی نداشت که جریان
چهطور بود. دهاتیهای آنجا خیلی بامحبت بودند جسد را
آوردند بیرون و شستند. [...]
ارس کم آب بود. [...] البته بعضی جاها ممکن است پرآب
شود. مثلاً جاهایی که آب جمع میشود یا بستر رودخانه
تنگ است. اما آنجایی که اینها آبتنی کرده بودند جای
وسیعی بود. یعنی آب، زیاد نبود. چون هیچکس نمیآید در
محلی که جریان آب تند است آبتنی یا شنا کند، چه برسد
به صمد که شنا هم بلد نبود. تازه اوایل پاییز هم بود.
در این موقع از سال معمولاً آب کم است. [...] جسد را
که آوردند دیدم تقریباً سالم است. برای من تعجب آور
بود چه طور جسد بعد از این همه مدت که توی آب مانده و
در حدود شش کیلومتر هم از محل حادثه این طرف آمده بود
سالم مانده، [...] فقط دو سه تا جای زخم، طرف ران و
ساقش بود چیزی شبیه فرورفتگی.
بــاژن، کیـوان، صمد بهرنگی، تهران: روزنگار، ۱۳۸۳،
صص ۱۱۰-۱۱۸.
.
Forough Farokhzad - ۱۳ February 1967 - Tehran | Detail
بعد از ظهر دیروز فروغ فرخزاد شاعره ی معروف در یک
حادثه ی رانندگی در دروس شمیران کشته شد. فروغ در عین
حال فیلمسازی ماهر بود. یکبار نیز روی صحنه ی تأتر
ظاهر شد و در پییس شش شخصیت در جستجوی نویسنده بازی
This message has been truncated
Show Full Message
