به
گزارش بهداشت نیوز، از نظر متخصصان سن تقویمی شاخص ناقصی برای برآورد
عملکرد و کفایت افراد است. زیرا افراد از لحاظ زیستی به صورت‌های مختلفی
پیر می‌شوند. سالخوردگان پیری که شکننده، بیمار و ضعیف هستند و سالخوردگان
جوان که علی‌رغم سن‌شان بدن سالمی داشته و جوان به نظر می‌رسند.
اکنون جهان در حال تغییر است و با افزایش سریعی در تعداد و نسبت جمعیت
سالمندان رو به رو خواهد شد. در حالی که در سال ۱۹۷۵ افراد بالای ۶۰ سال
۳۵۰ میلیون نفر بوده است. در سال ۲۰۲۵ تعداد سالمندان به یک میلیارد و ۱۲۱
میلیون نفر خواهد رسید. پس لزوم شناختن بیشتر سالخوردگان اعم از
نیازهای‌شان، مشکلات، احساسات، تغذیه صحیح، طب و تحرکات بدنی سالمندان
بیشتر می‌شود.
نشانه‌های پیری در سالمندان
دوره سالمندی همانند سن بلوغ با تغییرات زیاد ظاهری همراه خواهد بود،
ژنتیک، تغذیه، بهداشت و عوامل دیگری در روند پیری تاثیر گزار و مهم است.
عموماً سالمندان تغییرات جسمی مثل کاهش قدرت بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی
و همین‌طور کاهش قدرت بدنی و سرعت واکنش در برابر محرک‌ها را تجربه خواهند
کرد.
کاهش زمان خواب، حساسیت در مقابل سرما و گرما و عدم سازگاری با دمای
محیط، افزایش چین و چروک بدن به دلیل کم شدن چربی و لاغری عضلات از
نشانه‌های پیری خواهد بود. نازکی و سفید شدن موی سر، رویش مو در چانه
خانم‌ها و گوش آقایان از نشانه‌های شایع دوران پیری است.
البته باید بدانید از میان همه اندام‌ها مغز از همه دیرتر پیر خواهد شد، مغز یک فرد سالمند سالم همانند مغز یک جوان سالم کار می‌کند.
مشکلات سالمندان
همان‌طور که بدن افراد دچار تغییرات می‌شود، مشکلات زیادی را هم برای
سالمندان رقم خواهد زد. سالمندان برای زندگی سالم می‌بایست تلاش خود را
برای سازگاری بیشتر محیط دو چندان کنند.
مشکلات روحی
فرد سالمند به مرور دچار مشکلات حرکتی و جسمی شده و درد مفاصل اجازه
تحرک را به آنها نمی‌دهد. کاهش نیرو و قدرت بدنی، کاهش ساعت خواب و
بی‌خوابی، فراموشی، احساس تنهایی، بازنشستگی، کمبود در آمد، کاهش سطح
انگیزش از دیگر مواردی است که سالمندان در سنین بالا دچار آن می‌شود. در
کنار آن تغییر محل سکونت: پس از فوت همسر؛ فرزندان خیال می‌کنند بهتر است
والدشان در خانه‌ای کوچک‌تر یا نزدیک به آنها یا حتی در خانه فرزندان
زندگی کند که مراقبت از او برایشان ساده‌تر شود، دور شدن از خانه‌ای که یک
عمر زندگی کرده‌اند و خاطرات فراوان دارند برای سالمندان ناخوشایند است.
استقلال فرزندان نیز از دغدغه‌ها در این دوره از سن است؛ استقلال‌خواهی
فرزندان باعث می‌شود والدین سالخورده تنها مانده و احساس کنند دیگر
مسئولیتی ندارند و مفید نیستند.
همچنین نگرش منفی نسبت به سالمندی نیز دغدغه سالمندان به‌شمار می‌آید؛
بعضی از سالمندان از این دوران برای انجام کارهای ناتمام استفاده می‌کنند و
به استقبالش می‌روند اما عده‌ای دیگر به دلیل داشتن نگرش منفی این دوران
را پایان راه خود می‌بینند به‌خصوص اگر شاهد مرگ اطرافیان و عزیزان‌شان
بوده باشند.
راهکارهایی برای داشتن زندگی بهتر در دوران سالمندی
برای اینکه سالمندان از کیفیت بالایی برخوردار باشند باید دلهره و
نگرانی سالخوردگان را کاهش دهیم. اضطراب و نگرانی مادر تمام بیماری‌ها است.
صحبت کردن راجع به مسائل نگران کننده با درمانگر یا دوستان به کاهش آن کمک
می کند. همچنین قدم زدن، ورزش، بازی‌های سرگرم کننده مناسب سن به کاهش
اضطراب و ایجاد آرامش سالمندان کمک می‌کند.
سالمندان باید روابط اجتماعی را حفظ کنند. مطالعات نشان می‌دهد علائم
آلزایمر در کسانی که با خانواده، دوستان و همسن و سالان خود ارتباط بیشتری
دارند نسبت به افراد گوشه‌گیر و کم‌ارتباط دیرتر ظاهر خواهد شد.
باید تلاش کرد این قشر از جامعه به مسائل مثبت نگاه کنند. هنگامی که با
دید مثبت به مسائل و مشکلات نگاه شود، امکان پیدا کردن راهکار مناسب دو
چندان خواهد شد. همچنین لازم است برای حفظ سلامتی با افراد مثبتی که فرد را
خوشحال می‌کنند معاشرت شود.
تقویت ارتباط معنوی نیز حائز اهمیت است. ارتباطات روحانی و معنوی به
افراد احساس آرامش خواهد داد. تقویت عقاید مذهبی به کاهش افسردگی و اضطراب
در دوران سالمندی کمک خواهد کرد و عامل دفاعی در برابر مشکلات و بیماری‌های
روانی از جمله آلزایمر خواهد بود.
سالمندان باید فعالیت‌های بدنی را ادامه دهند. فعالیت‌های جسمانی باعث
تقویت فعالیت روانی می‌شود به همین دلیل در همه زندگی از اهمیت ویژه
برخوردار می‌شود. تناسب اندام، انعطاف‌پذیری بیشتر، سرحال بودن، بهبود
وضعیت تعادل و … از فواید ورزش کردن است. چنانچه ورزش از جوانی شروع شود
دوران پیری سالم‌تری برای افراد در پیش است.
طبیعی است که در دوران سالمندی چیزهایی فراموش شود مثل محل پارک کردن
ماشین. اما یادتان باشد مغز مانند یک عضله است و نیازمند ورزش دائمی. برای
قوی نگه داشتن ذهن فرد سالمند مدام باید مطالعه کند به سینما و تئاتر برود و
در کنسرت‌ها و سخنرانی‌ها شرکت کند.
برای داشتن سالمند سالم باید روابط خانوادگی و دوستان حفظ شود. مطالعات
نشان می‌دهد خطر مرگ در سالمندانی که روابط اجتماعی ضعیف دارند نسبت به
آن‌هایی که اطرافشان پر از کسانی هستند که به او مهر می‌ورزند و او هم به
آنها با مهرورزی پاسخ می‌دهد، چهار برابر خواهد بود.
چند راهکار برای داشتن حافظه بهتر
این روزها در دنیای شلوغی زندگی می‌کنیم و لازم نیست سالمندان همه
اطلاعات را به ذهنشان بسپارند. یادداشت کردن کارهای روزانه و قرارهای مهم
روی تقویم به عدم فراموشی بسیار کمک‌کننده خواهد بود.
باید برای کارها و وسایل روال ثابتی در نظر گرفته شود. به طور مثال برای عینک باید جای مشخصی در نظر گرفته شود.
سالمندان باید برای تقویت حافظه زمان بیشتری را به یادگیری، به خاطر
سپردن و یادآوری اختصاص دهند. باید سعی شود هرروز یک مطلب جدید یاد بگیرند و
به اخبار رادیو و تلویزیون گوش دهند. همچنین کتاب و روزنامه مطالعه کنند.
سالمندان باید به طبیعت بروند و در مورد یک موضوع مشخص صحبت کنند.
اهمیت تحرک سالمندان
بی تحرکی در سالمندان عوارض زیادی را به همراه داشته و سلامت آنها را
تهدید می‌کند. مجموعه علائم فیزیکی، متابولیسمی و روحی به دلیل عدم تحرک
سالمندان به وجود می‌آید و باعث اختلال در تعادل سالمندان خواهد شد.
بی‌حرکتی به بیشتر اعضای بدن آسیب خواهد رساند. بعضی از آنها سریع و بعد
از مدت کوتاهی نمایان خواهد شد و بعضی دیگر در طولانی مدت خود را نشان
خواهد داد. مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، تنفسی، هضمی، ادراری، دستگاه
حرکتی، متابولیسمی و روانی و … .
نقش ورزش
با بیشتر شدن امید به زندگی و روند به رو به رشد جمعیت سالمندان ورزش
نقش پررنگ‌تری به خود می‌گیرد. تشویق به ورزش و تحرک سالمندان در حفظ
تندرستی و کاهش منفی‌بافی تاثیر بسزایی دارد. شرکت در تمرینات ورزشی سطح
کلسترول و تری گلیسیرید را کنترل می‌کند. انعطاف‌پذیری عضلات را بهبود
می‌بخشد و می‌تواند سرعت روند نزولی قدرت و استقامت عضلانی و استقامت قلبی
تنفسی را کاهش دهد.
یوگا، پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری، باغبانی، ورزش‌های تنفسی نیز از ورزش‌هایی است که سالمندان می‌توانند به آن بپردازند.
تغذیه سالمندان
یکی از مسائل مهم سالمندان، وضعیت تغذیه آن‌هاست. با افزایش سن، به
دنبال کاهش تحرک، تمایل به خوردن غذا کمتر می‌شود به همین دلیل انتخاب درست
غذا و دریافت مواد مغذی ضروری اهمیت پیدا می‌کند. با افزایش سن به دلیل
کاهش فعالیت‌های جسمی و توده‌های عضلانی، نیاز به انرژی کاهش می‌یابد.
چنانچه دریافت انرژی بیشتر از نیاز سالمند باشد مشکلاتی مثل بیماری‌های
قلبی و عروقی، چاقی و فشار خون به همراه خواهد داشت.
کاهش توده عضلانی و ذخیره پروتئین بدن سالمندان باعث می‌شود نیازشان به
پروتئین بیشتر شود. توصیه می‌شود ۴۰ تا ۶۰ درصد از نیاز انرژی روزانه به
وسیله پروتئین با کیفیت تامین شود.
مصرف آب کافی و مایعات در این دوران اهمیت بالایی دارد. علائم کمبود آب
ممکن است به شکل خشکی دهان، گود افتادن چشم‌ها، یبوست، کاهش حجم ادرار، تب و
تهوع ظاهر شود.
معمولاً سالمندان تمایل زیادی به مصرف مکمل‌های ویتامینی دارند که البته
لازم است از مصرف زیاد آن خودداری شود. کمبود ویتامین D برای آن‌هایی که
دور از نور آفتاب هستند به وجود می‌آید. گرچه ویتامین‌های محلول در آب
کمبودی مشاهده نمی‌شود. در مورد نیازهای تغذیه‌ای سالمندان و مقدار مصرف و
نوع آن پیشنهاد می‌شود مطلب نیازهای غذایی ویژه سالمندان مطالعه شود.
از نظر مطالعات
بین‌المللی، بهترین سرویس برای مراقبت از سالمندان در خانواده است، زیرا
میزان افسردگی در خانه سالمندان بیش از ۷۰ درصد گزارش شده است.
ایسنا نوشت: احمد دلبری، به مناسبت روز جهانی سالمندان،با
اشاره به سرعت رشد سالمندی در ایران اظهار کرد: جمعیت کشورهای توسعه‌یافته
طی بیش از ۱۰۰ سال به دو برابر رسیده، به طوریکه جمعیت فرانسه پس از ۱۲۰
سال از ۱۰ درصد به ۲۰ درصد رسیده و این درحالیست که این‌گونه کشورها براساس
وضعیت و آمادگی که از گذشته تاکنون داشته‌اند، نسبت به سالخوردگی
جمعیت‌شان چندان نگرانی ندارند، اما ایران با بیشترین سرعت رشد سالمندی
نسبت به دنیا و به ویژه کشورهای آسیا روبروست.
ایران آمادگی ورود به سالخوردگی جمعیت را ندارد
وی ادامه داد: طی ۴۵ سال گذشته جمعیت سالمندی از ۵.۳ درصد به ۱۰.۳ درصد
رسیده که زمان دو برابر شدن جمعیت سالمندی در مرحله بعدی کمتر از این رقم
بوده و در ۲۰ سال آینده اتفاق می‌افتد، به طوریکه در سال ۱۴۲۰، ۲۰ درصد
جمعیت ایران را سالمندان تشکیل می‌دهند؛ این درحالیست که ایران آمادگی ورود
به سالخوردگی جمعیت را ندارد.
«زنان» سالمندان آسیب‌پذیر
رئیس انجمن علمی سالمندان ایران در پاسخ سوالی درخصوص برخی اظهارات مبنی
بر زنانه‌شدن جمعیت سالمندی در کشور، توضیح داد: درصد جمعیت سالمندان زن
با سالمندان مرد در کشور چندان با یکدیگر متفاوت نیست، اما زنان سالمند
معمولا تنهاتر، فقیرتر و بیکارترند و از همین رو، زنان سالمند را جزو
سالمندان آسیب‌پذیر تلقی می‌کنیم، چراکه براساس آمارها یک سوم سالمندان،
همسرشان فوت شده که بخش اعظمی از این جمعیت را زنان تشکیل می‌دهند، به همین
دلیل زنانه شدن سالمندی می‌تواند با مخاطرات زیادی همراه باشد.
میانگین تعداد فرزندان سالمندان فعلی «۵ فرزند»
«رها شدگی سالمندان» بدنبال عدم پوشش کامل بیمه‌ای و افزایش هزینه‌ها
دلبری در همین رابطه به رهاشدگی سالمندان پرداخت و افزود: رهاشدگی
سالمندان از مصادیق بارز سالمندآزاری تلقی می‌شود که بررسی آن در کشور نشان
از افزایش این موضوع می‌دهد. در روزگاری که میانگین تعداد فرزندان
سالمندان فعلی کشور، ۵ فرزند است، این تعداد از رهاشدگی سالمندان یا
سالمندان مجهول‌الهویه را در سراهای سالمندی مشاهده می‌کنیم. آنچه
نگران‌کننده است، بحث تامین منابع مالی، بیمه‌ای و حمایتی برای سالمندان
بوده، چراکه متاسفانه بیمه‌ها پوشش کافی و لازم برای خدمات مراقبت در منزلِ
سالمندان را ندارند و زمانی هم که هزینه‌ها افزایش یابد خانواده‌ها مجبور
به رها کردن سالمندان‌شان که در کشور فرآیندی روبه افزایش است، می‌شوند.
اشتغال فرزندان، از دلایل گسترش رهاشدگی سالمندان
رئیس انجمن علمی سالمندان ایران با تاکید بر اینکه سالمندآزاری با معیشت
خانواده ارتباط مستقیم دارد، ادامه داد: نکته دیگری که بر رهاشدگی
سالمندان دامن می‌زند، اشتغال زن و شوهر و فرزندان پسر و دخترِ سالمند است.
همین موضوع موجب می‌شود آنها نتوانند از سالمندشان مراقبت کنند، به ویژه
اینکه بسیاری از آنها امکان زندگی به تنهایی برایشان ممکن نیست و به همین
دلیل بسیاری از آنها مجبورند به منزل فرزندان‌شان بروند، از آنجایی که ممکن
است این فرزندان هم توان نگهداری والدین‌شان را نداشته باشند، آنها را رها
می‌کنند.
میزان «افسردگی» در «خانه‌های سالمندان» بیش از ۷۰ درصد
توصیه برای نگهداری سالمندان در منزل
وی در پاسخ به سوالی در خصوص نگهداری سالمندان در آسایشگاه و منزل،
تصریح کرد: از نظر مطالعات بین‌المللی، بهترین سرویس برای مراقبت از
سالمندان، در خانواده است، چراکه میزان افسردگی، که در جامعه ۱۵ تا ۲۰ درصد
گزارش می‌شود در خانه سالمندان بیش از ۷۰ درصد گزارش شده است؛ از آنجایی
که نمی‌توان یک نسخه واحد برای همه داشت و درصدی از جامعه سالمندی کشور که
فرزند یا خانواده‌ای ندارند مجبور به پذیرش در این منازل هستند، در ابتدا
توصیه به نگهداری آنها در خانه و در مرحله بعد نگهداری در آسایشگاه است.
وضعیت معیشتی و مالی، بیشترین علت نارضایتی سالمندان
«فقر» در دوره سالمندی دو برابر سایر دوره‌های عمر
دلبری با اشاره به وضعیت معیشتی و مستمری بازنشستگان بیان کرد:
مطالعه‌ای انجام شد و نشان داد که بیشترین نارضایتی سالمندان از وضعیت
معیشتی و مالی‌شان است. از سوی دیگر براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ سازمان آمار،
میزان فقر در دوره سالمندی دو برابر سایر دوره‌های عمر است. مشخصا میزان
پرداختی به سالمندان نسبت به دوره کارمندی او کمتر است و از سوی دیگر
هزینه‌های بهداشتی، درمانی و شخصی او افزوده می‌شود و از همین رو میزان فقر
در دوره سالمندی افزایش می‌یابد.
۵۴ درصد سالمندان مستمری ماهیانه دریافت نمی‌کنند
بنابر اظهارات وی، براساس مطالعات انجام شده حدود ۵۴ درصد سالمندان
مستمری ماهیانه دریافت نمی‌کنند؛ طبق داده‌های طرح شهید رجایی نیز بیش از ۲
میلیون سالمند تحت پوشش کمیته امداد یا سازمان بهزیستی هستند که میزان
مستمری دریافتی آنها از سوی دستگاه‌های حمایتی جوابگوی نیازهای آنها نیست و
مطمئنا همه این موارد از مصادیق سالمندآزاری است که از سوی خانواده، جامعه
و یا سازمانی رخ دهد.
هیچ خبری از لایحه حمایت از حقوق سالمندان نیست
زنگ خطر سالخوردگی جمعیت بیش از ۲ سال است به صدا درآمده اما کو گوش شنوا؟
رئیس انجمن علمی سالمندان ایران در همین راستا گریزی به آخرین وضعیت
اجرای سند ملی سالمندی و پیش‌نویس لایحه حمایت از حقوق سالمندان زد و
ادامه داد: متاسفانه در حوزه، دچار عقب‌ماندگی دانسته و ندانسته هستیم،
چراکه از یک سو هنوز هیچ خبری از لایحه حمایت از حقوق سالمندان نیست و از
سوی دیگر نیز علی رغم وجود سند ملی سالمندی که جز یکی از مهمترین مسائل
برنامه سوم توسعه دولت بوده، هنوز بعد از گذشت ۲۰ سال از تصویب آن،
برنامه‌ریزی و تقسیم کار ملی میان نهادها و سازمانها صورت نگرفته است.
وی افزود: شورای ملی سالمندی که بعد از ۲۰ سال قانون برنامه و بودجه
تکلیف کرده بود که هر ۶ ماه به ریاست رئیس جمهور یا معاون اول رئیس‌جمهور
یک جلسه برگزار شود، هنوز برگزار نشده است. بیش از ۲ سال است که زنگ خطر
سالخوردگی جمعیت را به صدا درآورده‌ام اما کو گوش شنوا؟.
یک مطالعه جدید
نشان می دهد که نوشیدن چند فنجان قهوه در روز می تواند از فرد در برابر
بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع ۲ محافظت کند.
به گزارش مشرق، محققان دریافتند
نوشیدن سه فنجان قهوه در روز- یا حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی گرم کافئین- خطر
ابتلاء به مشکلات سلامتی مرتبط با قلب یا متابولیسم را کاهش می‌دهد.
دکتر «چائوفو کی»، محقق ارشد از کالج پزشکی سوژو از دانشگاه سوچو در
چین، گفت: «یافته‌ها نشان می‌دهد که ترویج مصرف مقادیر متوسط قهوه یا
کافئین به عنوان یک عادت غذایی برای افراد سالم ممکن است مزایای گسترده‌ای
داشته باشد.»
برای این مطالعه، محققان داده‌های بیش از ۵۰۰۰۰۰ نفر از افراد ۳۷ تا ۷۳
ساله را که در پروژه بلندمدت تحقیقاتی بریتانیا شرکت داشتند، تجزیه و
تحلیل کردند.
از این گروه، آنها بیش از ۱۷۲۰۰۰ نفر را شناسایی کردند که مصرف کافئین
خود را گزارش کرده بودند و ۱۸۸۰۰۰ نفر دیگر مصرف قهوه یا چای خود را گزارش
کرده بودند.
محققان میزان مصرف کافئین افراد را با دو یا چند نشانه بیماری قلبی
متابولیک در آنها مقایسه کردند. اصطلاح بیماری قلبی متابولیک به عوامل خطری
مربوط می‌شود که می‌تواند به سلامت قلب آسیب برساند، مانند دیابت، کلسترول
بالا، فشار خون بالا و وزن اضافی بدن.
نتایج نشان داد که هر سطحی از مصرف قهوه یا کافئین، خطر ابتلاء به مشکلات سلامتی متعدد مربوط به قلب یا متابولیسم را کاهش می‌دهد.
اما آنها دریافتند که بهترین نتایج با مصرف متوسط قهوه یا کافئین حاصل می‌شود.
افرادی که سه فنجان قهوه در روز می‌نوشیدند، در مقایسه با افرادی که
قهوه نمی‌نوشیدند، ۴۸ درصد کمتر در معرض خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی یا
متابولیک بودند.
محققان دریافتند افرادی که روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی گرم کافئین دریافت
می‌کنند، در مقایسه با افرادی که هیچ مقدار کافئین یا کمتر از ۱۰۰ میلی گرم
کافئین مصرف می‌کنند، ۴۱ درصد با خطر کمتری مواجهند.
به گفته محققان، هر گونه خطر کمتر به محافظت از سلامت فرد کمک می‌کند،
زیرا افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی یا متابولیک چهار تا هفت برابر بیشتر
احتمال دارد به هر دلیلی بمیرند. آنها همچنین خطر ناتوانی و استرس روانی
بیشتری دارند.
