بررسی تاثیر مخرب متنها و تصاویر غیر اخلاقی اینترنتی
هرزهنگاری
اینترنتی مقدمه یک بیماری فراگیر روانشناختی به نام اعتیاد جنسی است.
این
جوری که دارد پیش میرود، احتمالا در ویراست بعدی طبقهبندی اختلالهای
روانی جایی هم برای هرزهنگاریهای اینترنتی کنار گذاشته میشود. متاسفانه
در حال حاضر این اختلال فقط در بحثهای حقوقی کشورهای مختلف مطرح شده و
روانشناسها و روانپزشکها آن را در اختلالات قرار ندادهاند اما این به
آن معنا نیست که تحقیقی در این مورد انجام نشده باشد. هرزهنگاری اینترنتی
مقدمه یک بیماری فراگیر روانشناختی به نام اعتیاد جنسی است. برای همین چند
محقق روانشناس ته و توی این مشکل را درآورده و مراحل مختلف هرزهنگاری
را شرح دادهاند. در این مطلب میخواهیم این مراحل پیش رونده را شرح دهیم
تا هم شما پیشاپیش از عوارض آن آگاه شوید و انگیزه بیشتری برای پیشگیری
داشته باشید و هم با راههای درمان آن آشنا شوید.
وسوسهها
در
صفحه «سلامت جنسی» این شماره درباره وسوسه صحبت کردهایم. خیلیها این
روزها ابراز نگرانی میکنند از آلودگی جامعه به انواع وسوسهها که بنیان
خانواده را سست میکنند؛ وسوسههای خیابانی، وسوسههای تلویزیونی،
وسوسههای اینترنتی و...
دنیا هیچوقت خالی از وسوسه نبوده. اصولا
هم، آدمی که در دنیایی بدون وسوسه سالم بماند، هنری نکرده. پس شاید بد
نباشد به جای اینکه همه تلاشمان را برای حذف وسوسهها به خرج دهیم، کمی
هم یادآوری کنیم غلبه بر وسوسهها چقدر ارزشمند است؛ نشان مردم بدهیم که
ایستادن جلوی وسوسهها چه حالی میدهد و همچنین یاد آدمها بدهیم چطور
بایددر برابر وسوسهها مقاومت کنند.
سالهاست تلاش کردهایم،
بچههایمان از میکروبها در امان باشند. شده؟ میشود؟ دنیا پر از میکروب
است. میشود همه جا را استریل کرد؟ اصلا اگر بچهها در محیط استریل بزرگ
شوند، سیستم ایمنیشان تکامل پیدا میکند؟
سالهاست که بچههایمان
را در برابر میکروبها واکسینه میکنیم تا خیالمان راحت باشد. برای وسوسه
ولی فقط از روش پرهیز استفاده کردهایم. نتیجهاش هم این بوده که گاهی
بچههایمان یا از این طرف بام افتادهاند یا از آن طرف.
گاهی در
همان دوران کودکی، مراقبتهای سفت و سختمان نتیجه نداده و بچه مریض شده و
برای علاجش بیچاره شدهایم. گاهی هم، توانستهایم بچه را در محیط استریل
بزرگ کنیم اما وقتی بزرگ شده، از کنترل ما خارج شده و در دنیای وسوسهها
غرق شده. باز مریض شده و برای علاجش توی سرمان زدهایم.
راستی چرا
این روزها زندگیهای مشترک، اینقدر سست شده؟ چرا به بچههایمان یاد
ندادهایم و نمیدهیم که چطور جلوی وسوسهها بایستند؟ اصلا کسی بهخودمان
یاد داده؟...
مرحله اول: اعتیاد
اولش
این جوری است که شما برای کنجکاوی به یکی از سایتهای مستهجن که
لینکهایشان این طرف و آن طرف زیاد ریختهاند، مراجعه میکنید. اما این
پایان ماجرا نیست این تصاویر و متنها آن قدر قدرت تخیل شما را به کار
میاندازند که شما بارها و بارها، دوباره و دوباره به آن سایتها مراجعه
میکنید. فرد این تصویرها و داستان متنها را بارها و بارها در ذهن خود
تصور میکند و تحریک میشود. جالب اینجاست که افراد تحصیلکرده و باهوش،
شاید به دلیل قدرت تصور بالاترشان در مقابل این سایتها آسیبپذیرترباشند.
خلاصه اینکه یک دفعه فرد بهخودش میآید و میبیند که واقعا به این
سایتها معتاد شده است. دقیقا مانند مصرفکنندههای مواد، معتادان به این
سایتها هم دیگر با دیدن مثلا یک عکس یا فیلم در شبانهروز راضی نمیشوند و
وقت بیشتری را صرف تصاویر مستهجن و مستهجنتر میکنند و البته کمکم عوارض
این اعتیاد گریبان خانواده و شغل فرد را هم میگیرد. در شدیدترین موارد
از دست دادن خانواده، طلاق و حتی مشکلات قانونی ممکن است برای معتادان به
این سایتها پیش بیاید.
مرحله دوم: تشدید
همانطور
که در مرحله قبل هم توضیح دادهشد، معتادان به این سایتها کمکم وقت
بیشتر و تصاویر مستهجنتری را طلب میکنند. اما این فقط در فضای مجازی
اینترنت نیست. آنها کمکم توقعات عجیب و غریب جنسی که در نتیجه دیدن این
سایتها برایشان ایجاد شدهاست را از همسر خودشان هم دارند. معلوم است که
این توقعات عجیب و غریب که فقط منحرفان جنسی از پس آنها برمیآیند در
زندگی طبیعی برآورده نمیشود. اینجاست که فرد ممکن است حتی بخواهد تنوع
طلبی جنسی خود را با یافتن شریکهای متعدد ارضا کند. ضمن اینکه این نوع
برخورد باعث میشود که همسر فرد کمکم از او آزرده شده و کنارهگیری کند.
این دور باطل همچنان ادامه پیدا کرده و زندگی طبیعی فرد را کاملا مختل
میکند.
مرحله سوم: حساسیتزدایی
هر چه که فرد بیشتر پیش میرود و بیشتر در سایتهای مستهجن غرق میشود،
تشخیص فضای مجازی از فضای واقعی و التزامات اخلاقی برایش مشکلتر میشود.
در درجه اول دیگر هیچ محتوای مستهجنی برای او شوکبرانگیز نیست او دیگر
میخکوب نمیشود. هیچچیزی برایش کریه نیست. در فضای واقعی هم بسیاری از
انحرافات جنسی در دیگران برای او طبیعی به حساب میآید. ترکیب شدن فضای
مجازی و واقعی برای او این توهم را بهوجود میآورد که «این کاری است که
همه آن را انجام میدهند». فرد دیگر قادر به درک این نکته نیست که فضای
مجازی مستهجنی که او در آن سیر میکند را فقط یک اقلیت بسیار کوچک از جامعه
واقعی آن هم با هدفهای بیشتر اقتصادی بهوجود آوردهاند و این گروه کوچک
به هیچ عنوان نماینده جامعه واقعی نیستند. در جامعه واقعی برای اکثریت هنوز
هم آن تصاویر وقیح و میخکوبکننده هستند و این افراد معتاد به سایتهای
مستهجن هستند که مشکل دارند، نه جامعه.
مرحله چهارم: انحراف جنسی
در
سایتهای مستهجن فقط به تمایلات طبیعی جنسی پرداخته نمیشود. بخش عظیمی از
این تصاویر و متنها مربوط به کسانی است که از انحرافات جنسی رنج میبرند.
در آخرین مرحله و شدیدترین مرحله از اعتیاد به سایتهای مستهجن، خود فرد
هم ممکن است این رفتارهای انحرافی را انجام دهد. لاقیدی جنسی و انجام
رفتارهای پرخاشگرانه جنسی 2 نمونه از رفتارهایی است که در نتیجه مشاهده این
سایتهای مستهجن انجام میشود. یکی از بدترین عواقب این مشکل روانشناختی،
این است که نگرشهای فرد به اطرافیانش کاملا جسمی میشود. در واقع بخش
عاطفی و انسانی که بهطور طبیعی در روابط آدمها با یکدیگر وجود دارد کمکم
از ذهن این افراد محو میشود و او به همه فقط با دیدگاه جنسی نگاه میکند.
با اعتیاد به اینترنت چه کنیم؟
دیدن
هر روزه سایتهای مستهجن، همانطور که گفته شد نوعی اعتیاد است و
راهحلهایی که برای بقیه اعتیادها از آنها استفاده میشود با انجام
تغییراتی، برای درمان این مشکل هم توصیه میشود. فرق آشکار این اعتیاد با
اعتیاد به مواد این است که در اعتیاد به مواد درمان جسمی و روانی با هم به
کار برده میشود اما در این نوع اعتیاد، رواندرمانی به تنهایی درمان اصلی
است. یکی از اصلیترین درمانهایی که برای این نوع اعتیاد به کار برده
میشود رفتاردرمانی است. متخصصان رفتاردرمانی میگویند، معتادان به
سایتهای مستهجن در واقع با شرطی شدن به این ورطه میافتند. در واقع دیدن
نخستین تصویر یا متن مستهجن در اینترنت بهعنوان یک محرک خنثی با تحریک
ذهنی یا حتی عمل جنسی همراه میشود. وقتی که دیدن این محرکهای خنثی
لذتبخش شد کمکم فرد یاد میگیرد که برای تحریک شدن همین تصاویر را در ذهن
خود تکرار کند. در واقع بهتدریج فرد به دیدن این سایتها وابسته میشود و
تنها به این شرط تحریک میشود. وقتی که فرد شرطی شده باشد برای درمانش
باید این وابستگی بین تصاویر و تحریک را بشکنیم. اما چطور؟
چگونه درمان کنیم؟
برای اینکه این سایتها دیگر آن قدرت تحریکی را نداشته باشند، رفتاردرمانگران از روشهای زیادی استفاده میکنند.
1.
محرومسازی:
یکی از این روشها محرومسازی است. بهعنوان مثال درمانگر با بیمارش یک
قرارداد میبندد و از او یک چک با رقمی قابل توجه میگیرد. بعد وقت معینی
مثلا 90 روز معین میشود که اگر در آن مدت فرد به این سایتها سر نزند چک
برگردانده میشود وگرنه درمانگر آن را نقد میکند.
2.
محرکهای ناخوشایند: یکی
دیگر از روشهای شرطیزدایی این است که این تصاویر را با محرکهای
ناخوشایند مثل شوک الکتریکی یا مایع تهوعآور همراه کنیم. در نتیجه فرد با
دیدن این تصاویر نهتنها حالت خوشایند همیشگی را ندارد بلکه حالی نامطبوع
به او دست میدهد.
3.
کارتهای هشداردهنده:
یکی دیگر از روشهای رفتار درمانگران استفاده از کارتهایی با جملههای
هشداردهنده است. در این روش هر وقت فرد وسوسه شد که به این سایتها سر بزند
باید یکی از کارتهایی که روی آن عوارض ناخوشایند این اعتیاد نوشته
شدهاست را بخواند و عبرت بگیرد.
4.
درمانهای دیگر: البته
همیشه هم این طور نیست که اعتیاد به سایتهای مستهجن باعث مشکلات خانوادگی
شود. گاهی بر عکس است؛ یعنی مشکلات خانوادگی باعث پناه آوردن به این
سایتها میشود. در این موارد باید یک خانواده درمانگر، مشکل ریشهای را
حل کند تا مشکل ثانویه یعنی اعتیاد به این سایتها درمان شود. در این موارد
رفتاردرمانی به تنهایی فایدهای ندارد؛ درست مثل اعتیادهای دیگر. در
کشورهای دیگر گروههای خودیاری برای این مشکل هم وجود دارد. شبیه گروه
«ان. ای» ( معتادان گمنام) که برای درمان اعتیاد کاربرد دارد، گروههای
خودیاری دیگری هم برای این اعتیادها تشکیل شدهاست. در ایران البته این
گروهها وجود ندارند اما رواندرمانگران ممکن است از شیوههای گروهی هم
برای درمان این بیماری استفاده کنند.
اگر در مورد میزان وابستگی به اینترنت دچار شک هستید، این آزمون را برای خودتان انجام دهید
شاید شما معتاد اینترنتی باشید!
همه
اولش میگویند: «نمیدانم چطور شد که معتاد شدم! اولش تفریحی بود، بعد شد
عادت و حالا بدون آن نمیتوانم زندگی کنم!» در مورد هر نوع اعتیادی که فکرش
را بکنید، همه معتادها همین را میگویند. واقعا هم همینطور است؛ افراط در
هر کاری میتواند بلایی بر سر آدم بیاورد که او را از کار و زندگی
بیندازد، اما بعضی اعتیادها مثل اعتیاد به مواد مخدر آدم را از ریخت و
قیافه هم میاندازند!
در تست IAT هر چه نمره شما بیشتر باشد؛ اعتیاد
شما به اینترنت شدیدتر است. نمرات هم بهترتیب از یک تا 5 هستند. در
پایان؛ باید مجموع نمراتی را که به ۲۰ پرسش زیر میدهید جمع بزنید…
1 - به ندرت
2 - گاه گاهی
3 - غالبا
4 - زیاد
5 - همیشه
شامل من نمی شود
1. چقدر بیشتر از آنچه قصد دارید؛ در اینترنت میمانید؟
2. چقدر به دلیل آنلاین ماندن؛ اعضای خانواده را نادیده گرفتهاید؟
3. چقدر اینترنت را به بودن با همسرتان ترجیح میدهید؟
4. چقدر از طریق اینترنت با کاربران دیگر رابطه ایجاد میکنید؟
5. چقدر دیگران از شما به دلیل میزان آنلاین بودنتان شاکی هستند؟
6. چقدر بهخاطر اینترنت؛ نمرات و کارهایتان در مدرسه افت کرده است؟
7. چقدر ایمیلهایتان را پیش از کارهای ضروری دیگرتان چک میکنید؟
8. چقدر عملکرد کاری و بهرهوری شما به خاطر اینترنت آسیب دیده است؟
9. در مورد کارهای آنلاین چقدر پنهانکاری میکنید؟
10. چقدر افکار آزاردهنده در زندگی را با افکار آرامبخش در اینترنت خنثی میکنید؟
11. چقدر وقتی در اینترنت هستید؛ احساس میکنید توان پیشبینی امور را دارید؟
12. چقدر فکر میکنید زندگی بدون اینترنت، چیزی کسالتبار؛ تهی و بیلذت است؟
13. هنگام کار با اینترنت مزاحمت دیگران چقدر عصبانیتان میکند؟
14. چقدر به دلیل قطع نکردن اینترنت؛ دچار بیخوابی میشوید؟
15. چقدردر حالت آفلاین حواس پرتی دارید؛ ولی در حالت آنلاین بهتر هستید؟
16. چقدر وقتی آنلاین هستید این جمله را به کار میبرید: فقط چند دقیقه مونده؛ الان میام!
17. چقدر سعی کردهاید از میزان آنلاین بودن خود بکاهید و موفق نشدهاید؟
18. چقدر سعی دارید میزان آنلاین بودنتان را از دیگران مخفی کنید؟
19. چقدر میزان آنلاین بودن را به بیرون رفتن با دیگران؛ ترجیح میدهید؟
20. چقدر وقتی آفلاین هستید؛ احساس افسردگی و عصبی بودن دارید ؟
نمره شما چند است؟
این امتیاز نشان میدهد شما یک کاربر معمولی هستید.
باید مراقب باشید! زیرا شما در معرض ابتلا به مشکل اعتیاد اینترنتی هستید.
یعنی
شما به اکثر پرسشها نمرات ۴ یا ۵ دادهاید و متاسفانه دچار اعتیاد
اینترنتی هستید و باید مشکلتان را در اسرع وقت حل کنید. واقعا فکر کنید که
اگر در پرسش دوم؛ جواب شما ۴ بوده است، چه به سر خودتان آوردهاید؟!